Podczas egzaminów, jeśli jest wybór, uczniowie chętniej wybierają prozę niż poezję. A przecież przy interpretacji wiersza mamy dużo więcej wolności niż przy interpretacji prozy. Fragment powieści trzeba interpretować w kontekście całości, której można do końca nie znać lub nie pamiętać. Wiersz to twór zamknięty, skończony, nawet będąc częścią cyklu, broni się sam. A jednak… Kiedy zdawałam maturę, interpretację porównawczą wybierali na egzaminie dojrzałości tylko startujący na polonistykę. I to nie wszyscy. Przez lata niewiele się zmienia. Interpretacja wiersza odstrasza prawie tak skutecznie jak interpretacja sztuki. Poezja – nie tylko w szkole – nie jest współcześnie doceniana i lubiana. Refleksje na ten temat snują sami poeci.
Dział: Polski w praktyce
W poprzedniej części analizowałem powieść poetycką George’a Byrona, sugerując, że została skonstruowana jak pocisk – pocisk komunikacyjny. Dzisiaj będzie mowa o romantycznym gatunku, który miał – i ciągle ma – jeszcze większą siłę rażenia. O balladzie.
Lekcja to spotkanie nauczyciela i jego uczniów. Mimo że celem spotkania jest przyswojenie wiedzy, ćwiczenie kompetencji, wprowadzenie w obszar dotąd nieznany, to spotkanie nie musi być nudne, żmudne ani niejasne. Wystarczy tylko połączyć wspólne światy, odnaleźć podobne wątki, połączyć zbiory…
Redagowanie rozprawki jest wymogiem zawartym w podstawie programowej języka polskiego na etapie szkoły podstawowej. Aby należycie napisać rozprawkę, już od najmłodszych lat należy ćwiczyć odpowiednie umiejętności. Dotyczy to formułowania pełnych zdań, które jasno, a zarazem precyzyjnie pozwolą wyrazić myśli nadawcy. Mówienie pełnymi zdaniami jest dzisiaj umiejętnością dość zaniedbaną, zresztą w języku potocznym, codziennym często nie jest nawet czynnością pożądaną. Jednak należy zadbać o to, aby uczniowie na lekcji mieli jak najwięcej okazji do mówienia: na temat, pełnymi zdaniami, jak najczęściej z uzasadnianiem swojego zdania.
We współczesnej edukacji coraz ważniejsze miejsce zajmuje autoewaluacja. Mówi się o jej konieczności w kontekście rozwoju warsztatu dydaktycznego i podnoszenia jakości pracy. Aby nauczyciel mógł wprowadzić skuteczne zmiany, musi dowiedzieć się, co wymaga poprawy. Właśnie tej wiedzy dostarczy informacja zwrotna otrzymana od ucznia. To on jest odbiorcą słów i zachowań nauczyciela, więc wie najlepiej, które działania nauczyciela ułatwiają mu naukę na danej lekcji, a które utrudniają.
Dzisiaj nudzi. Czytamy ją ze szkolnego obowiązku, ziewając przy tym przeciągle i raz po raz gubiąc wątek. A przecież w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku była elektryzującym i jednocześnie niezwykle popularnym gatunkiem
Nie jest to łatwe, bo podręcznikowe życiorysy poetów często opisują wydarzenia niekoniecznie ciekawe dla współczesnych nastolatków, wskazują ponadto na zawiłe konteksty historyczne i kulturowe. Nauczyciele zwykle ograniczają się do minimalnej dawki faktów z głębokim przekonaniem, że choć uczniom brakuje motywacji do „wkuwania” dat z życia pisarza, to jednak w kontekście utworu są ważne.
Jak zachęcić uczniów do słuchania o poetach i pisarzach, skoro sam fakt, że są w obowiązkowym kanonie lektur, automatycznie wpisuje w ich biografię niedostępność i posągowość?
Wielki sukces sprzedażowy. Mnóstwo kontrowersji. Wysyp komentarzy. Adaptacje, przeróbki, naśladowania. Pochlebne opinie takich gigantów, jak Walter Scott, Byron, Shelley. No i w końcu wybitne miejsce w historii literatury gatunkowej.
Filmy na lekcjach? Czy to wypada? Ależ absolutnie tak! Nawet powiedziałabym, że jest to obowiązek każdego nauczyciela, wychowawcy, edukatora czy doradcy zawodowego. Film jest istotną częścią kultury i odgrywa ogromną rolę w pracy z dziećmi i młodzieżą. Paradoksem jest natomiast, że w edukacji szkolnej jest za mało czasu na wychowanie filmowe. Pamiętajmy proszę, że film to element przestrzeni audiowizualnej, przed którą nie da się dziś uciec. Tym bardziej wykorzystujmy projekcje filmowe na naszych lekcjach!
Edukacja filmowa w nowej podstawie programowej jest obecna raczej incydentalnie. Jednak szereg celów i treści z zakresu edukacji polonistycznej, uwzględniającej przecież elementy wiedzy o kulturze, można z powodzeniem realizować przy udziale właśnie edukacji filmowej. Warto zatem tak zaplanować proces dydaktyczny, aby uwzględnić film przy różnych okazjach edukacyjnych.
Romantyzm nie jest tym, czym myślicie, że jest. Ale żeby to poczuć, trzeba obudzić w sobie zupełnie inną wrażliwość, trzeba włączyć niestandardowy tryb lektury. Trzeba wcielić się w…