O wykorzystaniu narzędzi internetowych w pracy z lekturą

Polska szkoła się zmienia, i to w szybkim tempie, a uczniowie, których kształcimy obecnie, tomłodzi ludzie zafascynowani nowoczesnymi technologiami, mediami, często od najmłodszych lat rozwijający swoje pasje i zdolności związane z TIK. Rozumiem głosy nauczycieli, którzy obawiają się TIK, martwiąc się faktem, iż uczniowie na temat technologii wiedzą więcej niż dorośli. To kolejne wyzwanie współczesnych czasów, kiedy nauczyciel nie musi być ekspertem i do wzajemnego uczenia się zaprasza uczniów. Skoro nie możemy powstrzymać cyfryzacji, to przyłączmy się do niej, poznajmy sposoby wykorzystania TIK w nauczaniu. Skoro zauważamy, iż telefony komórkowe są nieodłączną częścią codzienności ucznia, to pozwólmy na ich obecność w klasie, aby służyły uczeniu się, a nie jedynie przeglądaniu portali społecznościowych. TIK, czyli technologia informacyjno-komunikacyjna, od kilku lat towarzyszy edukacji i to, co jakiś czas temu nazywano „nowoczesnym nauczaniem”, staje się normą na sali lekcyjnej, gdzie nauczyciele i uczniowie wykorzystują narzędzia internetowe i aplikacje, by wspomóc proces nauczania i uczenia się. Mimo upływu czasu zainteresowanie technologią nie słabnie, ponieważ pojawiają się nowe narzędzia, które można wykorzystać podczas pracy z uczniami, często wykorzystując nie tylko ich własne urządzenia mobilne w myśl zasady BYOD (bring your own device – przynieś własne urządzenie), lecz także uczniowską ciekawość, odwagę w korzystaniu z nowo poznanych narzędzi i aplikacji, odwagę, której często brakuje nauczycielowi. Piszę o odwadze nie bez powodu, gdyż bardzo często to właśnie lęk przed nowoczesnymi technologiami, obawa, że coś nie zadziała, nie uda się, powoduje, że nauczyciele nie wykorzystują dobrodziejstw narzędzi internetowych i aplikacji w nauczaniu. Moja przygoda z TIK rozpoczęła się od akceptacji faktu, że uczniowie o bogactwie Internetu mogą wiedzieć więcej i że w razie potrzeby chętnie mi pomogą. Co więcej, bycie ekspertem w jakiejś dziedzinie zdecydowaniezwiększa motywację wewnętrzną uczniów. 

Od czego zaczynamy lekcję? Zdecydowanie od celów lekcji; można je podać uczniom, można je z nimi współtworzyć, zapraszając do refleksji nad tym, co podczas lekcji nasi podopieczni mają osiągnąć. Cele lekcji mogą być również podane uczniom za pomocą narzędzia www.voki.com. Wykorzystując to narzędzie, nauczyciel tworzy awatar, który podaje cel zajęć uczniom: //tinyurl.com/hz56h9f. Narzędzie jest dość intuicyjne i łatwe w obsłudze: należy otworzyć stronę www.voki.com i założyć konto, następnie nacisnąć Create voki, wybrać postać, zadecydować o wyglądzie awatara (włosy, oczy, ubiór, ozdoby), a po zakończeniu tworzenia postaci nacisnąć Done. Następnie wybieramy sposób udzielania głosu awatarowi poprzez Give it a voice, gdzie decydujemy, czy głosu udzielamy, dzwoniąc pod wskazany numer, i nagrywamy swoją wypowiedź, czy też piszemy na klawiaturze, nagrywamy za pomocą mikrofonu lub ściągamy wypowiedź z komputera. Warto pamiętać zarówno o wyborze akcentu/języka (Accent/Language), jak i zaznaczeniu opcji głosu żeńskiego lub męskiego (Voice). Żeby zatwierdzić, należy nacisnąć Done. Dodatkową opcją jest wybór tła za stworzonym awatarem (Background). Następnie klikamy na Publish, nazywamy awatar, aby móc łatwo znaleźć go w swoich zasobach My voki, i zapisujemy, klikając na Save. Awatar można edytować (Edit), a także udostępnić (Share voki character) na portalach społecznościowych, pocztą elektroniczną, a także wygenerować link. 

Kolejnym ciekawym narzędziem jest //answergarden.ch/. Na podanej stronie można wygenerować kod QR, który po zeskanowaniu za pomocą telefonu komórkowego z uruchomioną aplikacją do odczytywania kodów QR odsyła do pytania, na które odpowiadamy przy użyciu klawiatury w urządzeniu mobilnym. Narzędzie można wykorzystać na początku lekcji (np. żeby powtórzyć wiadomości z poprzednich zajęć) lub pod jej koniec, kiedy nauczyciel prosi uczniów o ponowne zastanowienie się nad treściami z lekcji, podsumowanie ich. Uczniowie skanują kod QR:
 

Kod odsyła uczniów do strony //answergarden.ch/, gdzie znajduje się przygotowane dla nich pytanie podsumowujące uzyskane wiadomości: Co zapamiętam z dzisiejszej lekcji?

Uczniowie odpowiadają na pytanie, używając telefonów komórkowych, a ich odpowiedzi pojawiają się na tablicy interaktywnej. Jak przygotować podobną formę aktywności? Należy otworzyć stronę //answergarden.ch/, nacisnąć Create AnswerGarden, gdy pojawi się Create a new AnswerGarden, wpisać pod Topic for your new AnswerGarden (required) pytanie, na które chcemy uzyskać odpowiedź, bądź też hasło mające sprowokować uczniów np. do burzy mózgów. Następnie należy wybrać długość odpowiedzi (Answer Length), czas, w jakim pytanie/hasło może być dostępne dla uczniów (Add Local Discoverability), i naciśnąć Create. Po naciśnięciu QR kod QR zostaje wygenerowany wraz z linkiem (link dla tych, którzy jednak mają problem z zeskanowaniem kodu). Po zeskanowaniu kodu telefonem komórkowym lub wpisaniu linku znajdujemy się na stronie //answergarden.ch/, gdzie ukazuje się pytanie/hasło, na które można odpowiedzieć; odpowiadający swoją odpowiedź potwierdzają poprzez Submit, aby była widoczna dla wszystkich. 
Kody QR można generować również dzięki bezpłatnemu narzędziu //www.qr-online.pl/, wystarczy wpisać w pole tekstowe instrukcję dla uczniów lub wkleić link do strony internetowej, z której mają skorzystać, przygotowując się do zajęć bądź pracując na lekcji. Następnie należy kliknąć Generuj kod QR i pobrać go jako np. zdjęcie, plik pdf i udostępnić uczniom, by wykonali zadanie do lektury: 
 

 

Ciekawym sposobem na lekturę, wykorzystującym narzędzia internetowe, jest WebQuest, czyli rodzaj metody projektów, która jest zorientowana na badania uczniów w oparciu o instrukcję, która została umieszczona w sieci. Źródłem informacji dla uczniów tego projektu jest Internet, ale, co ważne, źródła online mogą być uzupełnione materiałami dodatkowymi, dostępnymi poza siecią. Forma WebQuestu przypomina tradycyjny projekt z elementami kursu e-learningowego¹. Należy pamiętać, że WebQuest ma określoną strukturę i zawiera następujące elementy: wprowadzenie, zadanie, proces, źródła, ewaluację, konkluzję. We wprowadzeniu przedstawiamy ogólny opis projektu, którego celem jest zachęcenie uczennic/uczniów do pracy, zmotywowanie ich. Na podstronie „Zadanie” zamieszczone zostają informacje o produkcie końcowym projektu. „Proces” przedstawia opis działań, jakie należy podjąć, aby rozwiązać zadanie. W „Źródłach” młodzież odnajdzie listę linków do stron internetowych, dzięki którym zrealizuje projekt, doprowadzi do rozwiązania poszczególnych zadań. „Ewaluacja”, czyli ocena realizacji zadania, to kolejna podstrona. „Konkluzja” znajduje się na końcu, jest to bowiem podsumowanie projektu, czasem zawierające prezentację materiałów będących efektem pracy uczennic/uczniów; to często refleksja nad ich uczeniem się, czyli samoocena. WebQuesty można tworzyć, korzystając z narzędzia Blogger: //www.blogger.com/about/?r=2. 

Pracując z lekturą, można wykorzystać filmiki do...