Narysuj swoje myśli – ćwiczenia w myśleniu wizualnym

Termin ten został wprowadzony przez dr. Roberta Horna, według którego standardowy język wzbogaca się poprzez wykorzystywanie słów i obrazów, a stosowanie „języka wizualnego” rozwija myślenie, komunikację i umiejętność rozwiązywania problemów. Warto podkreślić, że myślenie wizualne nie jest niczym trudnym; aby je rozwinąć, potrzebujemy zaledwie trzech narzędzi: oczu, wyobraźni i koordynacji między okiem a ręką. Jeśli dysponujesz właśnie takimi narzędziami myślenia wizualnego, to masz już wszystko, czego potrzeba, by rozpocząć przygodę z rysowaniem myśli. Notatki graficzne wykonane przez ucznia z pewnością będą w dużym stopniu ułatwiały naukę, te zaś przygotowane przez nauczyciela mogą stać się pomocą dydaktyczną, dzięki której nauczyciel zaprezentuje w sposób nieszablonowy omawiany temat. 

Warto podjąć próbę rozwoju w tym kierunku, ponieważ myślenie wizualne to niezwykle prosty, a zarazem skuteczny sposób prowadzący do poprawy pamięci, nabywania umiejętności rozwiązywania problemów, umiejętności rozumienia, kreatywności, podwyższenia samooceny, rozwijania samokontroli.

Wizualizacja wpływa na:

• Zapamiętywanie
  Przedstawiając graficznie treści, które chcemy zapamiętać, przyczyniamy się do powstawania połączeń mózgowych, które przenoszą zdobyte wiadomości z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej. Zastosowanie wizualizacji wpływa na zapamiętanie zarówno tych treści, które są dla nas zrozumiałe, jak i tych, które musimy „wkuć”. Dodatkowo wizualizacja przyspiesza zapamiętywanie nowych informacji oraz pomaga w dotarciu do zakamarków naszej pamięci. 
• Rozwiązywanie problemów i rozumienie
  Wizualizacja bardzo przyspiesza oba te procesy, ponieważ umożliwia spojrzenie na wszystkie elementy powstałych sytuacji czy problemów równocześnie. 
• Działania kreatywne
  W pracy twórczej bazujemy w dużej mierze na wyobraźni. Tworzenie to proces wizualny obejmujący sny lub wspomnienia, fantazję oraz aktualne wyobrażenia. Poprawa umiejętności myślenia wizualnego ma wpływ na zwiększenie potencjału twórczego.
• Samokontrolę 
  Na nasze zachowanie i pozycję w świecie rzeczywistym mają wpływ wyobrażenia, które sami o sobie tworzymy, czyli wizualizujemy.

Etapy myślenia wizualnego 

Możemy wskazać cztery etapy myślenia wizualnego. Na każdym z nich należy zadać sobie stosowne pytania i podjąć działania, co sprawi, że proces ten będzie efektywny. 

1. Etap

Patrzenie i gromadzenie danych
Na tym etapie przyswajane są otaczające nas informacje wizualne. W trakcie patrzenia gromadzimy dane i wstępnie je oceniamy, a następnie wybieramy reakcję adekwatną do sytuacji. Można więc stwierdzić, że aby rozeznać sytuację, skanujemy otoczenie i zadajemy sobie równocześnie w sposób automatyczny pytania, które ułatwią dokonanie oceny otaczającej nas rzeczywistości.

Stawiane pytania:

• Co widzę? Ile tego jest?
• Czego nie ma?
• Jakie jest moje pole widzenia? 
• Co ogranicza moje pole widzenia?
• Czy wszystko rozpoznaję natychmiast? 
• Czy coś mi umyka? 
• Czy spodziewałem się, że właśnie to zobaczę? 
• Czy pojmuję natychmiast to, co widzę, czy po chwili?

Podejmowane działania:

• Przetwarzanie pola widzenia, tworzenie ogólnego obrazu sytuacji – skanowanie.
• Określenie zarysów i wyznaczenie podstawowych kierunków oraz głównych cech danych, które będziemy obserwować.
• Wstępne odrzucenie informacji zbędnych powodujących zaciemnienie ogólnego obrazu.
   

2. Etap

Widzenie, czyli selekcja i porządkowanie
Na tym etapie większą aktywność wykazują oczy. Widzenie to gromadzenie tych danych pozyskanych w procesie patrzenia, które uznaliśmy za warte bliższego poznania. Sensem tego etapu jest świadome lub najczęściej automatyczne identyfikowanie schematów i prawidłowości. 

Stawiane pytania:

• Czy wiem, co widzę? 
• Czy ja to już kiedyś widziałem? 
• Czy coś przykuło moją uwagę? 
• Czy to, co widzę, wystarczy mi, abym mógł podejmować konkretne decyzje?
• Czy liczba zebranych danych wizualnych wystarczy mi do zrozumienia otaczającej mnie rzeczywistości, czy też powinienem uzupełnić dane, wracając do etapu patrzenia? 

Podejmowane działania:

• Segregowanie danych wizualnych – wybór tych, które poddamy dalszej analizie, oraz odrzucenie pozostałych, niemających dla nas znaczenia.
• Kategoryzacja i podział – dzielenie informacji, które zebral...