Dział: Horyzonty polonistyki

Edukacja w warunkach wielokulturowości stała się w wyniku działań zbrojnych w Ukrainie wyzwaniem dla polskich szkół. I chociaż pojęcie wielokulturowości nie jest kategorią nową – jego początki sięgają bowiem okresu starożytnego Egiptu oraz terytorialnej organizacji rzymskich legionów – a ideę wielokulturowości uważa się za wytwór dwóch powiązanych ze sobą procesów: globalizacji i demokracji, z dnia na dzień okazały się one dla polskiej szkoły faktem. Jak poradzić sobie z wyzwaniem wielokulturowości i wielojęzyczności, by zarówno uczniowie polscy, jak i ci z doświadczeniem migracji czuli się w tych warunkach swobodnie?

Rozmowa o tym, jak formułowany jest, lub może być, zwrot adresatywny, wydaje się ciekawym zaproszeniem do toczącej się dziś dyskusji na temat wrażliwości na drugiego, dostrzegania jednostki i uwzględniania jej w językowym kształcie wypowiedzi. Taka rozmowa o języku – a zwłaszcza języku inkluzywnym – to nie szukanie reguł, których należy przestrzegać, by osiągnąć określony retorycznie cel, lecz budowanie w młodych ludziach fundamentów tak ważnej dziś postawy uważności.

Zastanawiając się nad sensownymi argumentami przemawiającymi za potrzebą i celowością uczenia się języka polskiego w szkole, polonista możne sięgnąć po zasoby, którymi dysponuje szkolny doradca zawodowy. Zestawienie tych dwóch edukacyjnych obszarów otwiera uczniów na pragmatyczny wymiar lekcji języka polskiego w szkole.

Czy fantastyka może być przestrzenią do rozmowy? W podstawie programowej podpowiedzi jest, niestety, niewiele. Można jednak znaleźć sposoby na „przemycenie” treści fantastycznych w taki sposób, żeby uczniowie chętniej angażowali się w zajęcia.

Na lekcjach języka polskiego poświęcamy czas na to, by nauczyć naszych uczniów zasad etykiety językowej. Bardzo często etykieta językowa 
łączy się z grzecznością. Aldona Skudrzyk w swoim artykule pisze, że: „Grzeczność językowa to określona strategia ludzkiego zachowania komunikacyjnego, polegająca na postrzeganiu społecznych, skonwencjonalizowanych norm, które przyjmowane są w danej wspólnocie językowej jako będące wyrazem uprzejmości, oznaką dobrego wychowania. Realizuje się ją środkami: językowymi, parajęzykowymi (tempo, intonacja, barwa głosu) oraz niejęzykowymi (gest, mimika, proksemika) [...]”