Nasza mała/wielka rewolucja – innowacyjność we współczesnej polonistyce

Horyzonty polonistyki

Innowacyjność powinna być integralną częścią edukacji polonistycznej. Nie wolno stać w miejscu, bo to śmierć dla humanistyki. Nie można pozwolić na pozbawienie siebie wolności intelektualnej, dać się zakonserwować w przeszłości lub wsteczmyśleniu. Świat wokół podlega intensywnym zmianom. Szkoła nie powinna być wobec tej zmienności obojętna, choćby dlatego, że literatura, o której się w niej naucza, jest odbiciem fluktuacji rzeczywistości. Jednocześnie – właśnie z powodu owych fluktuacyjnych wahań – warto pamiętać, że innowacyjność nie może być równoznaczna z bezmyślnym odrzuceniem tradycji, dawnych arcydzieł, które tworzą społeczną świadomość kulturową. To wszystko razem wzięte jest tym ważniejsze, że nasza i naszej młodzieży codzienność to szum informacyjny. Uczennice i uczniowie są przytłoczeni tym, co do nich dociera z różnego rodzaju mediów. Środowisko polonistyczne musi zadać sobie pytanie, jak ustrzec młodych ludzi od zafałszowanego obrazu świata serwowanego przez środki masowego przekazu, który ma destrukcyjny wpływ na ich rozwój emocjonalny i intelektualny. 
Tak by się chciało tych młodych ludzi zachwycić, zaintrygować, pobudzić do poszukiwań, unaocznić, że literatura może tłumaczyć rzeczywistość i dyskutować z nią, pomagać w rozumieniu świata, a tymczasem... Ech…
Jakie warunki muszą być spełnione, by mówić o innowacyjności w szkole?
Marzena Żylińska, diagnozując sytuację współczesnej oświaty, powiedziała: W przedwczorajszych szkołach wczorajsi nauczyciele uczą dzisiejszych uczniów rozwiązywania problemów jutra. To oczywisty absurd, którego żaden ze świadomych swoich zadań nauczyciel nie chciałby być częścią. Peter Druker twierdzi, z czym nie sposób się nie zgodzić, że […] nadchodzący czas to czas umysłowego pracownika, który oprócz formalnego wykształcenia posiada umiejętność praktycznego stosowania wiedzy oraz nawyk nieustannego uczenia się.
Innowacyjni nauczyciele i nauczycielki muszą nieustannie myśleć, co i jak robić, by kształtować i wzmacniać u młodych ludzi: ideę uczenia się przez całe życie, umiejętności samodzielnego myślenia, poszukiwania, doskonalenia się, komunikowania się, zdolności do efektywnej współpracy oraz działania. To oczywiste, że edukacyjny sukces musi być przede wszystkim oparty o naszą własną postawę. Tylko innowacyjny nauczyciel uaktywni innowacyjność uczennic i uczniów.
Niestety, mam wrażenie, że dziś oczekuje się od nas powrotu do modelu edukacji XIX-wiecznej, który w czasie, gdy rozwijały się fabryki i zakłady, „produkował” ludzi zdyscyplinowanych i posłusznych, zdolnych do wykonywania jednakowych czynności, niewymagających myślenia. Ukształtowaniu takich posłusznych reproduktorów wiedzy, której rewelatorami mają być nauczycielki oraz nauczyciele, też wyzbyci prawa do samodzielności intelektualnej, służy między innymi sztywna, skostniała i wyjątkowo obszerna podstawa programowa współgrająca z nieustanne powtarzaną mantrą, że należy młodzieży wpajać wiedzę i to ona będzie głównie sprawdzana na wszelkiego rodzaju egzaminach. Co prawda, powtarza się też, że nie chodzi o encyklopedyzm, ale ja temu zapewnieniu jakoś nie wierzę. 
Jakie powinno być jutro edukacji? Badania dowodzą, że pracodawcy czekają niecierpliwie na osoby, które myślą twórczo i krytycznie, mają własne pomysły i są w stanie realizować rozwiązania, a nie bezrefleksyjnie wykonywać polecenia, potrafią współpracować, dostosować się do zmieniających się okoliczności, są też gotowi je kształtować1. Badania przeprowadzone przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości FutureWorkSkills2020, Institute for the Future for the University of Phoenix Research Institute uzupełniają tę listę między innymi o:  

POLECAMY

  • uczenie się i krzyżowanie umiejętności (przekwalifikowanie się, mobilność, elastyczność, specjalizacja w jednej dziedzini...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Polonistyka"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI