Język inkluzywny na zajęciach języka polskiego – jak kształtować w uczniach postawę otwartości i dbać o edukację włączającą?

Wiedza o języku a własne obserwatorium językowe – jak znaleźć klucz do zaangażowania w dyskusję?

Współcześnie coraz częściej retoryka staje się pojęciem żywo obecnym w przestrzeni edukacyjnej. W tym kontekście wyraźnie widać propozycje lekcji, które przygotowują uczennice i uczniów do udziału zarówno w konkursach oratorskich, jak i debatach oksfordzkich. Uczący proponują swoim podopiecznym zajęcia, w ramach których budowane są umiejętności krytycznej analizy, aktywnego uczestnictwa, zaangażowania i umiejętnego przedstawiania własnych sądów na wiele ważkich dla młodego człowieka tematów. Okazuje się jednak, że rozmowa o tym, jak budować kompetencje w zakresie retorycznych umiejętności każdej uczennicy i każdego ucznia, dotyczy między innymi (lub przede wszystkim) wskazówek obejmujących najważniejsze elementy sytuacji komunikacyjnej – odnoszących się zwłaszcza do osób, do których komunikat jest adresowany. I zanim główny bohater rozmowy pojawi się w przestrzeni lekcyjnej, warto zaprosić młodzież do tego, by poszukała w różnych przestrzeniach dyskursywnych tekstów pisanych lub mówionych, w których ktoś zwraca się do jakiejś grupy (np. w środowisku szkolnym, programach telewizyjnych, wystąpieniach polityków różnego szczebla, spotach reklamowych itp.). Poszukiwania te można połączyć z próbą uporządkowania tak zebranego materiału językowego, co pozwoli na wielowątkową obserwację i próby wyciągania wniosków na temat sytuacji nadawczo-odbiorczej charakteryzującej dany tekst. 
Taka obserwacja z pewnością wiąże się z ryzykiem (lub raczej szansą) odkrycia istniejących w polszczyźnie (a także w polskiej kulturze) schematów, które funkcjonują już w sferze grzecznościowej. Młodzi bardzo szybko zobaczą, że w wielu zgromadzonych materiałach obecne są swoiste klisze, które...