Edukacja w warunkach wielokulturowości i wielojęzyczności – jak ją skutecznie wdrażać?

Horyzonty polonistyki

Edukacja w warunkach wielokulturowości stała się w wyniku działań zbrojnych w Ukrainie wyzwaniem dla polskich szkół. I chociaż pojęcie wielokulturowości nie jest kategorią nową – jego początki sięgają bowiem okresu starożytnego Egiptu oraz terytorialnej organizacji rzymskich legionów – a ideę wielokulturowości uważa się za wytwór dwóch powiązanych ze sobą procesów: globalizacji i demokracji, z dnia na dzień okazały się one dla polskiej szkoły faktem. Jak poradzić sobie z wyzwaniem wielokulturowości i wielojęzyczności, by zarówno uczniowie polscy, jak i ci z doświadczeniem migracji czuli się w tych warunkach swobodnie?

Marian Golka w książce Imiona wielokulturowości wyjaśnia: „Wielokulturowość to uświadomione współwystępowanie na tej samej przestrzeni dwóch lub więcej grup społecznych o odmiennych cechach kulturowych […].
Przyczynia się ona do wzajemnego postrzegania odmienności z różnymi tego skutkami – od antagonizmu i konfliktu do pełnej akceptacji i współdziałania”[1]. W literaturze znajdujemy jednak różne opisy pojęcia wielokulturowości, co wynika z powiązania jej definicji z zasadą wzajemnego determinizmu jednostek i struktur społecznych, przy czym wyjaśnienia wielokulturowości są zazwyczaj odnoszone do kilku poziomów analitycznych: oceny otaczającej rzeczywistości społecznej, akceptowanego systemu wartości, określonego porządku normatywnego powiązanego z polityczną ideologią multikulturalizmu oraz określonego sposobu zachowania[2]. 
Wielokulturowość uczy życia bez barier, zmniejsza znaczenie kategorii „innego”, umacnia wartości takie jak tolerancja i otwartość[3], a wielokulturowe miasta cechują się „utrzymującą się wśród mieszkańców [...]
świadomością zróżnicowania kulturowego, pełna jest akceptacja i docenianie [ich] wartości autotelicznej, racjonalne zarządzanie zróżnicowaniem kulturowym, w tym także uwzględnianie [ich] w praktyce życia zbiorowego w celu wykorzystania [ich] do powiększenia kapitału ekonomicznego, społecznego i kulturowego mieszkańców”[4]. Niewątpliwie w takich miastach proces adaptacji dzieci z Ukrainy w polskich szkołach będzie łatwiejszy niż w miejscowościach, w których wielokulturowość jest nowym zjawiskiem, dlatego niezwykle ważne w kontekście współczesnych wydarzeń jest rozwijanie wrażliwości kulturowej zarówno wśród nauczycieli, jak i uczniów, czyli coraz leps...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Polonistyka"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI