Tematem przewodnim dwudziestego trzeciego wydania czasopisma „Polonistyka” jest wychowanie do wartości na lekcjach języka polskiego. W tym numerze znajdą Państwo dwa arcyciekawe wywiady – o interpretacjach Muminków, czytaniu szkolnych lektur i twórczym pisaniu wypracowań opowiada Gaja Grzegorzewska, zaś o zmianach językowych rozmawiamy z prof. zw. Dr hab. Haliną Zgółkową. Najpowszechniejsze błędy językowe wymienia Justyna Pacura-Syrocka w artykule zatytułowanym „Użytkowniku, nie graj na języku!”. Małgorzata Łoskot dzieli się pomysłami ułatwiającymi indywidualizację pracy z uczniem, a dr Michał Larek pisze o tym, co łączy twórczość Bolesława Prusa i storytelling.

Poprawność językowa – dwa poziomy normy językowej

W rubryce „Kompetencje komunikacyjne” znajdą Państwo kolejny tekst Kamila Kromskiego z cyklu artykułów traktujących o poprawności językowej, które publikujemy na łamach „Polonistyki”. W bieżącym numerze autor przybliża prawidłową odmianę rzeczowników „rożeń”, „pufa” i zwrotu „wszem wobec”. Kamil Kromski podkreśla również, że „język w szkole – jak wszędzie – cechuje się dwupoziomowością. Z jednej strony mamy bowiem normę wzorcową, czyli tę, która obejmuje formy właściwe w każdej sytuacji, pożądane zwłaszcza w kontaktach oficjalnych i nieoficjalnych, a którą szczególnie pielęgnują nauczyciele poloniści. Wystarczy jednak przejść się w dowolnej szkole po korytarzu w czasie przerwy, by spostrzec, że spora część uczniów operuje głównie mową potoczną (tzw. norma użytkowa), a więc mniej rygorystyczną, charakterystyczną dla swobodnych kontaktów nieoficjalnych. Właściwie każdy z nas posługuje się w tego typu kontaktach mową potoczną. Nie jest to błąd ani nawet nie stanowi to problemu. Trudno wszak wymagać, aby uczniowie nagle przestali używać socjolektu uczniowskiego albo jeszcze innych. Warto ich jednak uświadamiać, że to, co przystoi w kontaktach z przyjaciółmi, nie zawsze spotykać się będzie w kontaktach oficjalnych z aprobatą, dlatego też o tym, co potoczne w języku, powinni mówić nie tylko poloniści, ale wszyscy nauczyciele”.

Storytelling na lekcji języka polskiego

Co łączy wybitnego prozaika z dziewiętnastego wieku i modne, angielskie słowo, odsyłające nas do najnowszych trendów komunikacyjnych? Dowiedzą się tego Państwo czytając artykuł dra Michała Larka pt. „Bolesław Prus i storytelling”, który publikujemy w rubryce „Polski w praktyce”. Autor podkreśla, że Bolesław Prus to twórca szczególny. „Chciał wydać «naukowo opracowaną teorię twórczości literackiej». Rzecz w tym, że chodziło mu o «ogólne przepisy tworzenia dzieł, tj. machin mających działać na Myśl, Uczucie i Wolę czytelnika», a to jest właśnie kwintesencja storytellingu: projektować angażujące emocjonalnie opowieści. Parę lat temu Wydawnictwo Słowo/Obraz/Terytoria wydało «Literackie notatki o kompozycji», wielką czarną księgę, która stanowi intrygującą dokumentację badań Prusa nad skuteczną narracją. Każdy storyteller powinien ją przestudiować, to istna kopalnia wiedzy” – dodaje dr Michał Larek.

Czy możliwa jest indywidualizacja pracy z uczniem w licznej klasie?

Indywidualizacja pracy z uczniem, będąca ustawowym obowiązkiem nauczyciela, jest sposobem takiego organizowania nauczania i wychowania, w którym pedagog uwzględnia występowanie różnic pomiędzy uczniami, aby poszczególnym swoim podopiecznym zapewnić stymulację rozwoju na miarę ich możliwości i potrzeb. Indywidualizacja pracy z dzieckiem w klasie liczącej dwudziestu–trzydziestu kilku uczniów jest jednak niełatwym zadaniem. Jak sprostać temu wyzwaniu? Dowiedzą się tego Państwo czytając artykuł Małgorzaty Łoskot pt. „Indywidualizacja pracy z uczniem. Jak to robić w licznej klasie?”, który publikujemy w rubryce „Akademia rozwoju nauczyciela”.

Jakie błędy językowe popełniamy najczęściej?

„Z błędami językowymi spotykamy się częściej, niż nam się wydaje. O wiele częściej, niż zdajemy sobie sprawę, formy wyrazów, których używamy na co dzień, są niepoprawne. Czasami wystarczy chwilę pomyśleć, być może przeczytać kilka artykułów, by właściwe formy zagościły na stałe w naszych rozmowach” – podkreśla Justyna Pacura-Syrocka w artykule zatytułowanym „Użytkowniku, nie graj na języku!”. Autorka wymienia najpowszechniejsze błędy językowe, jakie popełniamy posługując się mową potoczną i przypomina o ujednoliceniu pisowni partykuły „nie” z imiesłowami.

Zachęcamy Państwa do lektury wywiadu z autorką cyklu kryminałów o prywatnej detektyw, Julii Dobrowolskiej, znajdującego się w rubryce „Horyzonty polonistyki”. Pisarka Gaja Grzegorzewska opowiada w nim o książkach czytanych w dzieciństwie, wartościach i ukrytych znaczeniach przedstawionych w serii powieści o przygodach Harry’ego Pottera oraz filmach, które wywarły na niej wrażenie.