Scenariusz lekcji języka polskiego dotyczącej utworu Bogurodzica z wykorzystaniem elementów myślenia wizualnego

Typ szkoły	szkoła ponadpodstawowa, klasa I
Przedmiot	język polski, kształcenie literackie i kulturowe
Czas lekcji	45 minut
Epoka	średniowiecze
Ścieżka edukacyjna	niestandardowe pomysły na to, jak czytać lekturę
Temat lekcji	Co ma wspólnego geometria z Bogurodzicą?
Cele ogólne	Podczas lekcji kształtowane i wzbogacane są wśród uczniów postawy: POLECAMY odczytywania i analizowania tekstu literackiego; odnajdywania archaizmów i ustalania ich znaczenia (korzystania z przypisów); formułowania własnych sądów dotyczących tekstu literackiego; odnajdywania i interpretowania pojawiających się obrazów poetyckich; przekładania sensu literalnego na język obrazów
Cele operacyjne	Uczeń: rozpoznaje w tekście archaizmy; korzysta z przypisów i słownika, by poznać znaczenie archaicznych słów; wskazuje w tekście różnorodne środki wyrazu artystycznego; dokonuje przekładu intersemiotycznego (interpretuje słowa poprzez obraz); formułuje sądy, które potrafi uzasadnić Uczeń po lekcji potrafi: dokonać analizy i interpretacji omawianego tekstu; wskazać słowa kluczowe w wierszu; wymienić cechy gatunkowe pieśni; wskazać i omówić wybrane archaizmy występujące w tekście Uczeń w czasie lekcji: rozumie wartość dokonywanych przekładów intersemiotycznych; opracowuje tekst średniowieczny z wykorzystaniem elementów myślenia wizualnego; dokonuje konstruktywnej oceny pracy nie tylko swojej, ale również swoich kolegów i koleżanek z klasy;
Metody i techniki dydaktyczne	Burza mózgów, pogadanka heurystyczna, metoda niedokończonych zdań, feedback (elementy oceniania kształtującego)
Formy pracy	Burza mózgów, praca indywidualna
Środki i pomoce dydaktyczne	karta pracy: „Bogurodzica” ankieta: moja aktywność na zajęciach słowniki: Słownik archaizmów, Słownik terminów literackich

 

Przebieg lekcji

Faza wstępna

• Jako rozpoczęcie zajęć przewidziana została „burza mózgów” dotycząca pojęcia pieśń. Uczniowie podają wszelkie skojarzenia, które przychodzą im do głowy. Myśli te są zapisywane przez nauczyciela na tablicy w formie słoneczka wokół słowa kluczowego.
• Naprowadzenie na temat lekcji. Uczniowie odpowiadają ustnie na pytania:

–    Jakie tendencje dominowały w epoce średniowiecza?
–    Które z tematów były najchętniej podejmowane przez twórców?
–    Co było szczególnie ważne dla ludzi średniowiecza?

Bardzo ważne jest w tym elemencie lekcji, by uczniowie doszli do wniosku, że w średniowieczu dominowały rozważania dotyczące śmierci. Równie istotnym tematem były wizje życia po życiu oraz wszelkie kwestie związane z istnieniem Boga. Ludzie pragnęli zaskarbić sobie Jego łaskę.

Faza realizacyjna

• Chętny uczeń odczytuje na głos utwór Bogurodzica (można wykorzystać też jedno z nagrań dostępnych w Internecie).
• Klasa, po wysłuchaniu utworu, jako pierwszą refleksję o tekście wskazuje słowa, które sprawiły jej kłopot. Korzystając z przypisów oraz Słownika archaizmów, wyjaśniane są niezrozumiałe wyrazy.
• Odnosząc się do wiedzy własnej oraz spostrzeżeń z zajęć, uczniowie tworzą własne definicje pojęcia archaizm.
• Uczniowie zapisują w zeszytach temat lekcji, po czym przechodzą do dalszych działań.
• By dokonać...