Autor: Joanna Kostrzewa
Dyplomowany nauczyciel języka angielskiego i polskiego w Szkole Podstawowej im. Wincentego Pola w Stawiszynie, trenerka i mentorka kursów internetowych w Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie, trenerka Fundacji Nowoczesna Polska, nauczyciel akademicki na Wydziale Pedagogiczno – Artystycznym w Kaliszu (Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). W codziennej pracy z uczniami stosuje ocenianie kształtujące, TIK, pracę metodą projektu, dramę.
Osiemnaście lat pracy przy tablicy w zawodzie polonisty pokazało mi, że są uczniowie i uczennice, którzy uwielbiają czytać, powiększając przez to swój zasób słownictwa, przyswajając niemalże podświadomie złożone konstrukcje składniowe, zapamiętując jednocześnie pisownię wyrazów z trudnościami ortograficznymi. W moich klasach obecni są również uczniowie i uczennice, którzy stronią od książek, teksty omawiane na języku polskim postrzegają często za niezrozumiałe i tym samym nieatrakcyjne. Dlatego kiedy zaczynam zajęcia mające na celu rozwijanie bogactwa leksykalnego, proponuję młodzieży między innymi lekcję z przysłowiami i związkami frazeologicznymi, które poznali podczas pracy z lekturami szkolnymi. Ich znajomość jest niezwykle istotna nie tylko podczas egzaminu ósmoklasisty, bogaty zasób słownictwa przydaje się bowiem również w codziennym życiu – znajomość przysłów i związków frazeologicznych pomaga unikać błędów wynikających z braku zrozumienia znaczenia danego wyrażenia. Ze wzruszeniem wspominam ćwiczenie, w którym moi podopieczni mieli za zadanie połączyć karteczki z częściami przysłów, aby tworzyły poprawną całość i połączyli część A: „Uderz w stół...” z częścią B: „...a głupiemu radość” i z wielkim zapałem uzasadniali wybór części B. Dzięki możliwości zmiany kombinacji udało się odszukać właściwe połączenie i uczyć na błędach, by kształtować ich kompetencje leksykalne i językowe.
W pracy nauczyciela języka polskiego nieustannie rozwijamy kompetencje naszych podopiecznych w umiejętnym posługiwaniu się językiem ojczystym, który jest jednym z narzędzi służących komunikowaniu się. Aby uczniowie i uczennice w pełni rozwijali swoje umiejętności komunikacyjne w mowie i w piśmie, warto wykorzystać narzędzia dostępne w internecie. Są one bezpłatne, intuicyjne i motywują uczniów do pracy, której efektem jest zwiększenie bogactwa językowego.
Nowoczesne nauczanie języka polskiego nie opiera się na traktowaniu tego przedmiotu jako hermetycznie zamkniętej dziedziny nauki, która nie jest powiązana z otaczającą ją rzeczywistością. Dla młodych ludzi owa rzeczywistość to przede wszystkim TIK – niezależnie od tego, czy nauczycieli ów fakt satysfakcjonuje czy nie, nie sposób powstrzymać wszechogarniającej nas cyfryzacji i tym bardziej pominąć jej w nauczaniu, zwłaszcza że TIK ma swoje miejsce w podstawie programowej.
Scenariusz lekcji do fraszek Jana Kochanowskiego
Każdy nauczyciel zdaje sobie sprawę, że podczas 45 minut swojej lekcji ma do czynienia z uczniami, z których każdy jest inny, zasługuje na podmiotowe podejście, uwagę i czas poświęcony tylko jemu oraz jego indywidualności. Jak to zrobić przy prawie setce osób, które spotykamy na naszych lekcjach każdego tygodnia? Jakie podjąć działania, by realnie wspierać uczniów w ich indywidualności? Czym jest tak naprawdę indywidualizacja nauczania?
Już Pitagoras mawiał, że muzyka budzi w sercu pragnienie dobrych czynów, dlatego należy wykorzystywać ją na lekcjach języka polskiego, są to bowiem takie zajęcia, podczas których zapraszamy młodych ludzi do świata wartości, uczniowie oceniają postawy, mają szansę utożsamiać się z bohaterami, dokonywać ich oceny.
Tym niezwykle ważnym formom aktywności uczniów powinna towarzyszyć muzyka, która według polskiego przysłowia „łagodzi obyczaje”,
i pozwala niejednokrotnie wyrazić to, co trudno ująć w słowa, bo – jak mawiał Hans Christian Andersen – Gdzie brak słów, tam mówi muzyka.