Ulica „dezerterów moralnych”
– czyli nowoczesność w ocenie (nie tylko) Schulza

Opowiadania Schulza – złożone i bogate w formie i treści – rzucają ciekawe światło na początki formowania się nowoczesnych miast. A dziś dla młodego człowieka miejscem fascynacji jest właśnie przestrzeń wielkiego miasta. Jakie były początki? Ciekawej odpowiedzi udziela m. in. opowiadanie B. Schulza pt. Ulica Krokodyli. Natomiast o tym, na ile antycypacje Schulza się potwierdziły, odpowiada np. wiersz M. Białoszewskiego pt. Ja stróż latarnik nadaję z mrówkowca.

Warto rozpocząć lekcję od oglądu przestrzeni (opisanej realistycznie przez Schulza) i dokonać porównań urbanistycznych, by przejść do przyjrzenia się mieszkańcom i systemowi wartości, który reprezentują.

Cele:

• zapoznanie się z funkcjonowaniem motywu miasta w literaturze, na podstawie tekstów z różnych epok,
• pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji tekstu literackiego,
• kształtowanie umiejętności pracy w grupie,
• doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem.

Materiały dydaktyczne:

• Bruno Schulz: Ulica Krokodyli, fragmenty opisujące miasteczko
• Miron Białoszewski: Ja stróż latarnik nadaję z mrówkowca, Do NN***
• Barbara Czarniawska-Joerges, Kto pisze miasto? – fragment; Zygmunt Bauman, Wśród nas, nieznajomych – czyli o obcych w (po)nowoczesnym mieście – fragmenty
• zdjęcia Drohobycza z lat 30. XX wieku (ul. Stryjska, Stare Miasto),
• reprodukcje obrazów S. Dali, Chagalla, Picasso (miasteczka, domy),
• szary papier, markery, kolorowe czasopisma, klej.

Metody pracy:

• praca grupowa i indywidualna,
• dyskusja,
• pogadanka,
• ćwiczenia pisemnie.

Czas: 

• 2 lekcje w szkole ponadgimnazjalnej

Przebieg lekcji

1. Wprowadzamy uczniów w problematykę lekcji, zakładając że w domu przeczytali opowiadanie B. Schulza w całości. Wręczamy skserowane fragmenty utworu, opisujące miasteczko. Prosimy o odczytanie tekstu – najlepiej głośne.
2. Dzielimy klasę na grupy 5-osobowe. Wręczamy karty pracy. Określamy czas (ok. 20 minut):

• Zadanie dla trzech grup: Wykonajcie w dowolnej technice (rysunek, collage) jedną stronę folderu reklamowego, przedstawiającego „dystrykt przemysłowo-handlowy”. Zwróćcie uwagę na znajdujące się tu kamienice, domki podmiejskie, sklepy (napisy!). Pamiętajcie o „karierze”, jaką zrobiło senne miasteczko na...