Skandalistki, damy, outsiderki…

na spacerze

Horyzonty polonistyki

Spacer literackiej bohaterki z przełomu XIX i XX wieku funkcjonuje na kilku płaszczyznach – urasta do rangi ważnej aktywności, świadczącej o przynależności do socjety, a nawet o statusie moralnym. Kobieta przechadzająca się w towarzystwie innej kobiety mieści się w ramach konwencji społecznej, ale kobieta idąca ramię w ramię z mężczyzną wzbudza już zaciekawienie podszyte nieposzanowaniem, nie wspominając o kobiecie na samotnym spacerze, ewokującej ironiczne, a nawet pogardliwe komentarze lub niestosowne propozycje.
 

Motyw kobiecego spaceru może wiązać się ze skrywaną tajemnicą, dostarczyć bohaterce przeżyć, które będą stanowić punkt zwrotny w jej życiu, być swoistą formą ucieczki przed konwenansami albo wyrazem buntu wobec istniejących reguł społecznych, sposobem na zdobycie nowego doświadczenia, formą poszukiwania własnej drogi czy też kobiecej tożsamości, gdy połączony jest z wewnętrznymi rozważaniami i refleksjami natury filozoficznej bądź autotematycznej.

POLECAMY

Poza granicami znanego

Niewątpliwie spacer wyprowadzał literackie bohaterki XIX wieku poza bezpieczną i przyjazną sferę komfortu. Wychodziły one z przestrzeni prywatnej, w której rzeczywistość była przewidywalna i ograniczona do czterech ścian. Przykładowo heroiny powieści gotyckich nie tyle spacerowały, co podróżowały po bezdrożach i niebezpiecznych okolicach, a kiedy znalazły się już w obrębie obszaru zamkniętego, jakim najczęściej był zamek, wędrowały w labiryncie tej budowli, która skrywała mroczną tajemnicę i wzbudzała grozę. Spacery, wędrówki, podróże stanowiły dla gotyckiej protagonistki etap rozwojowy, odkrywały przed nią prawdę o pokładach zła w świecie zewnętrznym i napawały wdzięcznością, gdy na powrót bohaterka mogła znaleźć się w przyjaznym terytorium własnego domu. Emilia z powieści Tajemnice zamku Udolpho Ann Radcliffe z podziwem przyglądała się sielankowym sceneriom podczas swojej podróży, z trwogą przeżywała każdą chwilę w posiadłości Montoniego, lecz w finale utworu z ulgą i radością powróciła do rodzinnego gniazda. 

Nie inaczej doświadczenie, wiedzę i mądrość życiową zdobywały bohaterki romansów. Protagonistki Jane Austen obowiązkowo urządzały przechadzki w doborowym towarzystwie. A jeśli odbywały samotne spacery po rodzinnej posesji (a zatem nadal przebywały w przestrzeni prywatnej i bezpiecznej...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Polonistyka"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI