Polski na Marsie

Lekcja 1 – Temat: Jak się pisze przyszłość? – rozważania o science fiction i literaturze popularnej w oparciu o fragmenty powieści Dariusza Sypenia Dżungla

Temat przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, czas jego realizacji to dwie godziny lekcyjne. Najbardziej wskazane byłoby, gdyby nauczyciel przeprowadził ją bezpośrednio przed cyklem lekcji poświęconych omówieniu Solaris Stanisława Lema. 
Uczniowie podczas tej lekcji mają zrozumieć mechanizmy istnienia różnych obiegów w literaturze, ze szczególnym zwróceniem uwagi na tworzywo, z jakiego budowana jest literatura popularna, w przypadku tej lekcji literatura fantastycznonaukowa. Uczniowska refleksja ma również objąć zagadnienia recepcji danych tekstów należących do literatury popularnej. 

Cele operacyjne
Uczeń:

• poznaje i przyswaja sobie definicję literatury science fiction,
• pracuje z tekstem i odpowiada na podane pytania,
• na podstawie podanych kart pracy buduje przykładową fabułę utworu s-f,
• poznaje pojęcie blurb i próbuje napisać zapowiedź wydawniczą swojego wymyślonego utworu,
• zabiera głos w dyskusji na temat literatury popularnej i jej znaczenia dla rozwoju czytelniczego młodego odbiory.

Środki dydaktyczne:

• słownikowe definicje pojęć fantastyka naukowa, blurb,
• kopie fragmentów powieści Dariusza Sypenia Dżungla,
• karty pracy, na których wypisano poszczególne elementy charakterystyczne dla literatury fantastycznonaukowej.

Przebieg lekcji: 

Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytania dotyczące literatury fantastycznonaukowej. Czym się ona charakteryzuje? Jakie elementy typowe dla tego typu literatury można wyróżnić? Jakie cele przyświecają autorom piszącym science fiction? Kim jest odbiorca tego typu literatury i czego w niej szuka? Ta seria pytań powinna skierować uwagę uczniów na dwie kwestie:
a)  zjawisko powtarzalności pewnych stałych elementów istniejących w science fiction,
b)  zjawisko istnienia pewnych potrzeb czytelniczych, naprzeciwko którym wychodzi tego typu literatura. 

• Nauczyciel podaje uczniom definicję literatury fantastycznonaukowej (załącznik nr 1). Uczniowie mogą sporządzić samodzielną notatkę lub zostaje im ona podyktowana.
• Nauczyciel dzieli uczniów na czteroosobowe grupy, następnie rozdaje grupom po jednym fragmencie powieści Dżungla; fragmentów jest sześć. (Załącznik nr 2) Polecenie każdorazowo brzmi identycznie: „Jakie elementy występujące w podanym fragmencie sugerują, że całość pochodzi z tekstu science fiction?” Po dziesięciu minutach uczniowie odczytują odpowiedzi. Te mogą dotyczyć takich elementów świata przedstawionego utworu jak czas akcji, miejsce akcji oraz obecność charakterystycznych dla tego gatunku rekwizytów, poruszana probl...