Od ogółu do szczegółu, czyli jak „ugryźć” symbol na lekcjach języka polskiego

Symbol wśród wielu pojęć

„Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący (...)”¹. Parafrazując słowa św. Pawła, można by powiedzieć: „Gdybym mówił językami symboli, a ich znaczenia bym nie znał, nic bym nie zyskał”. Człowiek bowiem od zarania dziejów wykorzystywał symbol do utrwalania, przekazywania oraz gromadzenia własnych myśli. Początkowo używał do tego prostych znaków, np. kół, krzyżyków, a następnie wizerunków zwierząt. Nasi przodkowie już w prehistorycznych jaskiniach sporządzali na ścianach proste wizerunki zwierząt, które oznaczały ich szacunek wobec ogromu przyrody, ale też lęk przed tym, czego nie rozumieli. Najstarsze malowidła liczą sobie około 30 tysięcy lat i znajdują się w Jaskini Chauveta we Francji. Podobne dzieła odnaleziono w Lascaux (Francja), Altamirze (Hiszpania), w budowlach zasypanych pyłem wulkanicznym Pompejów, w ruinach pałacu Knossos na Krecie oraz w egipskich piramidach². Za pomocą gąbek z mchu lub własnych rąk nasi przodkowie nakładali na ściany przygotowane przez siebie proste farby z pigmentu i gliny. Z czasem technikę malowania na ścianach udoskonalono, zrodziły się różne metody nakładania farby, np. fresco, z którego wywodzą się współczesne murale. Od czasów starożytnych do epoki odrodzenia i baroku malowidła ścienne miały wartość czysto artystyczną, ale z czasem odkryto inne możliwości, jakie stwarzały. Wraz z powstaniem pisma i rozwojem literatury nie tylko stały się uzupełnieniem treści zawartych w wersach, lecz także znakomicie rozwinęły się jako osobna dziedzina sztuki. 

Nie sposób nie wspomnieć o symbolach religijnych. Te związane z Biblią, jak kolory, liczby, zjawiska przyrody, imiona (kłos, hostia czy wino) przeniknęły do literatury i ma...