Jak pobudzać uczniów do bycia kreatywnymi, czyli o jednej z najradośniejszych form psychoedukacji

Amerykańscy badacze Robert Rescorla i Allan Wagner stworzyli teorię, zgodnie z którą jednym z fundamentalnych motorów procesu nauki jest zaskoczenie. Ich zdaniem mózg korzysta ze zmysłowych danych wejściowych do przewidzenia prawdopodobieństwa kolejnego bodźca, co przebiega w następujący sposób: 

"Mózg na podstawie wyliczenia ważonej sumy sygnałów zmysłowych na wejściu tworzy prognozę, a następnie oblicza błąd przewidywania, czyli różnicę między prognozą a odebranym w rzeczywistości bodźcem, po czym koryguje swoją wewnętrzną reprezentację – co oznacza, że wewnętrzny model zmienia się wprost proporcjonalnie do siły bodźca oraz wartości błędu przewidywania. 

Zdaniem badaczy nauka zachodzi tylko wówczas, gdy mózg wybiera stosowne dane na wejściu i korzysta z nich do stworzenia prognozy oraz ocenia jej adekwatność, a uczenie się ma charakter aktywny i zależy od stopnia zaskoczenia związanego z pogwałceniem naszych oczekiwań (Dehaene 2021: 287–293).

Zaskoczenie jest związane ze skłonnością mózgu do bycia zmotywowanym, a motywacja i koncentracja są niezbędne do wywołania koniecznych skutków biochemicznych prowadzących do tworzenia i konsolidacji synaps. Ponadto w warunkach silnej motywacji oraz dostępu do jak najszerszej wiedzy ewolucyjną funkcję rozwiązywania problemów odgrywa wyobraźnia, określana jako brama do kreatywności i definiowana jako zdolność do tworzenia oryginalnych projektów nowej jakości. 

Kiedy wykorzystujemy wyobraźnię, aktywizuje się sieć wzbudzeń podstawowych, czyli zintegrowany system złożony z licznych obszarów aktywizujących się przy przenoszeniu uwagi ze świata zewnętrznego do wewnętrznego. W kwestii sposobów rozwijania wyobraźni nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ każdy może znaleźć formułę dopasowaną do własnych pasji, przy czym dzieci mają naturalną zdolność do fantazjowania, którą dorastając, mogą rozwinąć lub stracić, w zależności od tego, jakie okoliczności rozwojowe będą im towarzyszyć. 

Niezwykle ważne jest zatem, by przestrzeń edukacyjna pozwalała uczniom na dostrzeżenie tego, czego nikt inny dot...