O polszczyźnie do potomności, czyli Mistrzowie Mowy Polskiej o języku ojczystym

Każde pokolenie ma własny głos,
Każde pokolenie chce wierzyć w coś,
Każde pokolenie rozwieje się,
A nasze – nie!

Droga na sam szczyt,
A tam nie ma nic,
Tylko ślady po… pokoleniach.
Jacek Cygan
 

Przytoczony wyżej tekst Jacka Cygana to manifest pokolenia; każdego pokolenia, także Autora – Mistrza Mowy Polskiej AD 2019. W tej głębokiej poetyckiej formie zawiera się refleksja nad przemijaniem i trwaniem pokoleń, zwłaszcza nad głosem, czyli językiem pokolenia.
Moje trwanie jako członkini jury w programie Mistrza Mowy Polskiej od samego początku, czyli od dwudziestu lat, upoważnia mnie – jak mniemam – do szczególnych refleksji przesiąkniętych sentymentami, liryzmem i odpominaniem. A więc w tym duchu: patetycznie i wspomnieniowo o mowie polskiej tak, jak ją traktują dotychczasowi Mistrzowie. Bodaj najbardziej patetycznie potrafiła o polszczyźnie mówić Mistrzyni Barbara Wachowicz, która tak płomiennie przekonywała nas wszystkich, wszystkie przeszłe i przyszłe pokolenia, że patriotyzm to przede wszystkim piękna polszczyzna.
Przez dwadzieścia lat Wawrzynem Mowy Polskiej wyróżniliśmy kilkudziesięciu laureatów. Znacznie dłuższy jest jednak poczet tych, których najpierw nominowaliśmy, a potem wyróżniliśmy tytułem Mistrza Mowy Polskiej. Spośród pierwszych Mistrzów z roku 2001 tylko Krystyna Czubówna jest jeszcze wśród nas, a pozostali – Stefania Grodzieńska, Gustaw Holoubek, Jeremi Przybora, Bohdan Tomaszewski i Barbara Wachowicz to pokolenie minione,...