Kreatywność? A co to znaczy?

Słowo „kreatywność” pojawia się w naszym języku coraz częściej i obejmuje zagadnienia dotyczące różnych dziedzin. Mówi się o „kreatywnej sprzedaży”, „kreatywnym produkcie”, „kreatywnym pracowniku” czy – w kontekście edukacji – „kreatywnych uczniach”, „kreatywnych projektach”, „kreatywnym uczeniu się”. Czym tak naprawdę jest kreatywność i jakie zawiera w sobie znaczenia? Czy na pewno w szkole potrzebujemy kreatywnych uczniów? Czy dobrze jest mieć kreatywnych nauczycieli? A może kreatywny uczeń i nauczyciel potrzebują siebie nawzajem? A co, jeśli ma się kreatywnego nauczyciela, a samemu nie jest się kreatywnym uczniem – albo odwrotnie? Czy wszyscy są kreatywni? Czy muszą tacy być? Czy człowiek kreatywny się rodzi, czy też może nabyć „kreatywnych” umiejętności pod wpływem czynników z zewnątrz? 

Kreatywność – kim jesteś?

Te i inne pytania zadaje sobie wielu z nas – nauczycieli, którzy chcieliby zrozumieć, czym kreatywność naprawdę jest i w jaki sposób można ją wykorzystać w praktyce szkolnej. Nie jest to jednak takie proste, definicji kreatywności jest bowiem ponad sto. Krzysztof Szmidt w swojej książce Trening kreatywności pisze, że jest ona „zdolnością człowieka do tworzenia wytworów nowych i wartościowych; wartościowych – to znaczy cennych pod jakimś względem (estetycznym, praktycznym, naukowym) od tego, co było do tej pory. Cechą definiującą kreatywność, obok nowości, jest wartość – człowiek kreatywny to ktoś, kto jest zdolny generować pomysły, które czynią nasz świat lepszym, bardziej prawdziwym lub piękniejszym”1. Dla wielu ludzi pojęcie „kreatywności” jest tożsame z pojęciem „twórczości”, ponieważ odnosi się do cech człowieka, który jest zdolny tworzyć rzeczy mające pozytywną, określoną wartość, czyli związaną z prawdą czy pięknem. Irena Pufal-Struzik w książce Podmiotowe i społeczne warunki twórczej aktywności artystów używa pojęcia „kreatywność osobowa”. Definiuje ją jako „kompleks indywidualnych i osobowościowych właściwości podmiotu, sprzyjających świadomemu, samodzielnemu formułowaniu problemów, generowaniu oryginalnych idei i niestereotypowych rozwiązań, które podmiot potrafi umiejętnie wykorzystać w różnych okolicznościach i w różnym czasie”2. Słownik języka polskiego z kolei podaje dwie definicje słowa „kreatywny”: „1. Zdolny do tworzenia czegoś nowego, oryginalnego; twórczy, pomysłowy; 2. Mający na celu tw...