Jak uczyć w sposób dostępny dla wszystkich uczniów i uczennic? Edukacja polonistyczna w świetle koncepcji włączającej

Koncepcja edukacji włączającej to najnowsze ujęcie w obszarze kształtowania procesów dydaktycznych w sposób dostępny dla wszystkich uczniów i uczennic z uwzględnieniem ich różnorodności, w tym zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych. Owe potrzeby dotyczą osób z niepełnosprawnościami, osób z przewlekłą chorobą, osób doświadczających kryzysu psychicznego, osób o różnorodnym statusie społeczno-ekonomicznym, osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i nie tylko.
Edukacja włączająca ma charakter uniwersalny, to znaczy że jest otwarta na osoby uczące się bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, bezwyznaniowość, światopogląd, styl życia, niepełnosprawność, stan zdrowia, wiek, status rodziny lub orientację seksualną. Wszyscy są traktowani równo i mają zapewniony dostęp do wysokiej jakości edukacji odpowiedni do swoich możliwości, potrzeb, oczekiwań, przy równoczesnym eliminowaniu barier ograniczających dostęp do nauki. 
Dzięki wspieraniu różnorodności współczesna edukacja włącza – a nie wyklucza – osoby uczące się.
Przede wszystkim jest wolna od stereotypów, uprzedzeń oraz dyskryminacji. W różnorodności osób i grup widzi swój potencjał, dzięki któremu dąży do wysokiej jakości świadczonych usług. Zasoby ludzkie w swej niejednorodności stanowią kapitał, do którego szkoła się elastycznie dostosowuje, a nie, jak to było dotych-
czas – problem, który trzeba było zamieść pod dywan lub przekazać innym.
Lekcja języka polskiego dostępna dla zróżnicowanej grupy  
Można podjąć próbę rozumienia włączenia jako zaangażowania. Włączyć do lekcji, włączyć do komunikacji – oznaczałoby tyle, co zaangażować do lekcji, zaangażować do dialogu i współpracy w przestrzeni zespołu klasowego, społeczności szkolnej czy lokalnego środowiska. 
Wiele już napisano i powiedziano o tym, jak angażować uczniów do uczenia się, w jaki sposób ich motywować, co robić, żeby osiągali lepsze wyniki w nauce czy mieli wyższe oceny na egzaminach. Cały czas powstają nowe publikacje, pojawiają się atrakcyjne szkolenia i warsztaty w tym obszarze oraz wyniki badań, na podstawie których specjaliści opracowują nowoczesne koncepcje. 
Tymczasem warto na chwilę zatrzymać się i zastanowić, jakimi zasobami dysponujemy i co możemy zrobić z tym, co już mamy, aby prowadzone lekcje stały się jeszcze bardziej dostępne dla osób uczących się. Czasami wystarczy spojrzeć na warsztat pracy z innej perspektywy, przyjąć odmienny punkt widzenia, wykluczyć dawne nawyki, uprzedzenia, rutynę i otworzyć siebie na nowe możliwości. 
Podobno Gandhi mawiał, że zanim zaczniemy zmieniać otaczającą nas rzeczywistość, musimy zacząć od siebie. Jak twierdził: „Musisz być zmianą, którą chcesz zobaczyć na świecie”. Idąc jego tropem, można sformułować trzy rekome...