Jak uczyć w sposób dostępny dla wszystkich uczniów i uczennic? Edukacja polonistyczna w świetle koncepcji włączającej

Polski na czasie

Dzisiaj kluczem otwierającym drzwi do edukacji jest dostępność. Włączanie wszystkich uczniów na równych prawach do ogólnodostępnej szkoły stanowi standard. Osoby uczące nie chcą już pustych dyskusji o wychodzeniu ze strefy komfortu. Na tym etapie potrzebują wymiany dobrych praktyk. Każdy moment jest dobry na dokonanie autoewaluacji własnego warsztatu pracy. Warto stanąć przed lustrem i zapytać siebie: co się udało, co nie wyszło, czego robić mniej, komu poświęcić więcej uwagi, a z czego zrezygnować. Dobrze, jeśli pośród tych pytań pojawi się refleksja dotycząca dostępności procesu edukacji dla wszystkich osób uczących się.

Koncepcja edukacji włączającej to najnowsze ujęcie w obszarze kształtowania procesów dydaktycznych w sposób dostępny dla wszystkich uczniów i uczennic z uwzględnieniem ich różnorodności, w tym zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych. Owe potrzeby dotyczą osób z niepełnosprawnościami, osób z przewlekłą chorobą, osób doświadczających kryzysu psychicznego, osób o różnorodnym statusie społeczno-ekonomicznym, osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i nie tylko.
Edukacja włączająca ma charakter uniwersalny, to znaczy że jest otwarta na osoby uczące się bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, bezwyznaniowość, światopogląd, styl życia, niepełnosprawność, stan zdrowia, wiek, status rodziny lub orientację seksualną. Wszyscy są traktowani równo i mają zapewniony dostęp do wysokiej jakości edukacji odpowiedni do swoich możliwości, potrzeb, oczekiwań, przy równoczesnym eliminowaniu barier ograniczających dostęp do nauki. 
Dzięki wspieraniu różnorodności współczesna edukacja włącza – a nie wyklucza – osoby uczące się.
Przede wszystkim jest wolna od stereotypów, uprzedzeń oraz dyskryminacji. W różnorodności osób i grup widzi swój potencjał, dzięki któremu dąży do wysokiej jakości świadczonych usług. Zasoby ludzkie w swej niejednorodności stanowią kapitał, do którego szkoła się elastycznie dostosowuje, a nie, jak to było dotych-
czas – problem, który trzeba było zamieść pod dywan lub przekazać innym.
Lekcja języka polskiego dostępna dla zróżnicowanej grupy  
Można podjąć próbę rozumienia włączenia jako zaangażowania. Włączyć do lekcji, włączyć do komunikacji – oznaczałoby tyle, co zaangażować do lekcji, zaangażować do dialogu i współpracy w przestrzeni zespołu klasowego, społeczności szkolnej czy lokalnego środowiska. 
Wiele już napisano i powiedziano o tym, jak angażować uczniów do uczenia się, w jaki sposób ich motywować, co robić, żeby osiągali lepsze wyniki w nauce czy mieli wyższe oceny na egzaminach. Cały czas powstają nowe publikacje, pojawiają się atrakcyjne szkolenia i warsztaty w tym obszarze oraz wyniki badań, na podstawie których specjaliści opracowują nowoczesne koncepcje. 
Tymczasem warto na chwilę zatrzymać się i zastanowić, jakimi zasobami dysponujemy i co możemy zrobić z tym, co już mamy, aby prowadzone lekcje stały się jeszcze bardziej dostępne dla osób uczących się. Czasami wystarczy spojrzeć na warsztat pracy z innej perspektywy, przyjąć odmienny punkt widzenia, wykluczyć dawne nawyki, uprzedzenia, rutynę i otworzyć siebie na nowe możliwości. 
Podobno Gandhi mawiał, że zanim zaczniemy zmieniać otaczającą nas rzeczywistość, musimy zacząć od siebie. Jak twierdził: „Musisz być zmianą, którą chcesz zobaczyć na świecie”. Idąc jego tropem, można sformułować trzy rekome...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Polonistyka"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI