Dla kogo? | Uczniowie szkół ponadpodstawowych |
Czas trwania | 45 minut |
Ścieżka edukacyjna | praca z tekstem |
Cele ogólne | Podczas lekcji kształtowane i wzbogacane są postawy:
|
Cele operacyjne | Uczeń/uczennica na lekcji:
Uczeń/uczennica w czasie lekcji: POLECAMY
Uczeń/uczennica po lekcji potrafi:
|
Metody i techniki dydaktyczne |
|
Formy pracy |
|
Środki i pomoce dydaktyczne | Fragment artykułu popularnonaukowego Stanisława Czachorowskiego Pajędza (czarownica), która Antarktydzie zagraża i być może uczestniczyła w andrzejkowych wróżbach wraz z zestawem ćwiczeń |
Przebieg lekcji
- Faza wstępna
Faza wstępna lekcji zakłada wprowadzenie uczniów w tematykę zajęć. Zaprezentowane zostaną zadania, które przewidziano do realizacji.
W trakcie realizacji tego kroku warto podkreślić, że w pracy z tekstem nie należy bać się błędów. Nawet jeśli odpowiedź udzielona przez uczniów nie jest standardowa, warto o niej porozmawiać, poddać ją refleksji. - W ramach pracy indywidualnej młodzi ludzie zapoznają się z fragmentem tekstu, nad którym w dalszych krokach będą pracować.
Dobrym pomysłem wydaje się polecenie uczniom, by podkreślili lub zaznaczyli zakreślaczem te słowa bądź fragmenty tekstu, które uważają za kluczowe. Warto poprosić młodych ludzi, by czytając, spróbowali wskazać w tekście te elementy, które odpowiadają na pytanie: „o czym to jest?”.
Faza realizacyjna
- Odnosząc się do przeczytanego tekstu oraz zaznaczonych przez uczniów fragmentów, wspólnie ustalamy, co jest tematem artykułu. Przy okazji warto zapytać uczniów, czy tekst zawierał jakieś słowa lub sformułowania, których nie rozumieją. Ewentualne niejasności można rozwiać, korzystając z właściwych słowników (zarówno papierowych, jak i tych w formie elektronicznej).
- Uczniowie dostają pierwsze zadanie wiążące się bezpośrednio z tekstem. Mają wskazać podane w artykule znaczenia słowa pajędza.
- Klasa wspólnie ustala, który fragment lub fragmenty przeczytanego tekstu odwołują się bezpośrednio do tego zadania. Można je dodatkowo odczytać na głos i spróbować sformułować wnioski.
- Kolejnym elementem ćwiczenia jest odnalezienie w artykule i nazwanie źródeł wiedzy, na które powołuje się autor.
- Podobnie jak w przypadku wcześniejszego zadania, warto poprosić uczniów, by odczytali pewne fragmenty na głos. Jest to szczególnie ważne wtedy, gdy mamy do czynienia z pierwszym spotkaniem młodych ludzi z podobnym typem zadania.
- Wnioski płynące z pracy nad tym ćwiczeniem warto notować na tablicy. Nawet jeśli niektóre z podanych przez uczniów źródeł okażą się niewłaściwe (nie występują we fragmencie), dobrze jest przedyskutować, skąd takie pomysły przyszły im do głowy. Istotne, by wskazać na konieczność udzielania w miarę precyzyjnej odpowiedzi (opartej nie tyle na przeczuciach, ile na informacjach z tekstu).
- Kolejnym krokiem jest próba stworzenia przez uczniów streszczenia podanego fragmentu. By przejść płynnie do jego realizacji, warto wskazać im sformułowania pomocnicze, na podstawie których mogą poprawnie zbudować swój tekst:
tekst dotyczy..., – autor porusza kwestie..., – …i dowodzi, że… |
- Chętni uczniowie dokonują prezentacji swoich streszczeń. Pozostała część klasy ma możliwość odniesienia się do prac koleżanek i kolegów. Refleksja powinna skupić się na tym, na ile udało się zachować właściwy poziom uogólnienia.
Zakończenie
- Uczniowie zapisują temat „Czy wiesz, co czytasz?”, a pod nim najważniejsze informacje dotyczące tekstu popularnonaukowego (mogą to uczynić w postaci mapy myśli, punktów lub w dowolnej innej formie).
- Zadaniem dodatkowym jest udowodnienie w 2–3 zdaniach, że artykuł S. Czachorowskiego jest tekstem popularnonaukowym.
Stanisław Czachorowski, Pajędza (czarownica), która Antarktydzie zagraża Biolodzy szukają w genach pozostałości po biologicznej przeszłości poszczególnych gatunków. Z różnych okruchów rekonstruują filogenezę i dawne pokrewieństwo różnych taksonów. W kulturze jest podobnie. Przykładem niech będzie jędza. Ale co to za jędza (czarownica), co by zagrażała Antarktydzie? To już nie krowom mleko zabiera, uroków nie rzuca, dzieci nie podmienia, a Antarktydzie zagraża? No cóż, widać globalizacja swoje zrobiła. Wszystko po kolei wyjaśnię, czytajcie cierpliwie. |
- Wskaż, jakie znaczenia słowa „jędza” zostały zamieszczone w tekście.
a) …………………………………………………………………
b) …………………………………………………………………
c) …………………………………………………………………
- Na jakie źródła wiedzy powołuje się autor artykułu?
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
- Napisz streszczenie tekstu liczące 40–60 słów.
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
Proponowane rozwiązania |
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Polonistyka"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!