Wybitne postaci teatru narodowego

Myśli o uniwersalnym teatrze – o Tadeuszu Kantorze

Spektakle, które Tadeusz Kantor tworzył niczym obrazy, miały charakter autorski. Czasami przekaz był emocjonalny i osobisty. Twierdził, że teatr musi być uniwersalny, by mógł być narodowy. Mówił także, że malarstwo ze swej natury jest uniwersalne. Rzadko myśli się o Tadeuszu Kantorze jako o znawcy sztuki i jej historii. Ludzie, którzy go znali i pamiętają, podkreślają, że miał wszelką teoretyczną wiedzę potrzebną awangardziście. Uważał, że tylko awangarda daje szansę i nadzieję rozwoju. Dokonania poprzedników nie są kultywowane, a raczej kontynuowane w sposób nowy, twórczy i odkrywczy. 

Autor, reżyser, mistrz czy wręcz dyrygent, obecny na scenie w czasie przedstawień, nadawał im szczególnego znaczenia osobistego, a zarazem pośredniczył jakby między tym, co realne, a tym, co teatralne.

Bowiem twierdził, że artysta nie istnieje bez ekstrawagancji. Gdy sięgał po dzieła Witkacego czy Stanisława Wyspiańskiego, była to gra z dramatem, a nie prosta inscenizacja podążająca za wskazówkami autora sztuki. Teatr Cricot 2 gromadził różnych ludzi, którzy zawodowo zazwyczaj oddawali się innym profesjom. Jego aktorzy pozwalali mistrzowi ceremonii na wiele. W dobie teatru informel, we wczesnych latach 60. ludzie występujący w przedstawieniach byli traktowani niczym rekwizyty, bez indywidualności. To podejście zmieniało się z czasem, gdy artysta tworzył wręcz dzieło z ludzi, od których wymagał prawdziwości i poświęcenia. Nie wcielali się oni w fikcyjne postaci, lecz na scenie „grali”, wykorzystując swoje naturalne predyspozycje. Przez pracę i zaangażowanie następowało jakby zjednoczenie aktora z odgrywaną rolą. Dzięki temu spektakl miał w sobie coś z obrzędu, a granica między sztuką a życiem zacierała się. Te ceremonie przywoływały przeszłość (historię) dzięki rekwizytom, przedmiotom czy kliszom pamięci. Autor, reży...