Konspekt lekcji po projekcji filmu Whiplash

Temat lekcji	W pogoni za perfekcją i idealnym rytmem
Grupa wiekowa	szkoły ponadpodstawowe
Czas realizacji	dwie godziny lekcyjne
Zagadnienia edukacyjne	• Montaż, muzyka i ruch – o filmowym rytmie. • Rytm jako kategoria artystyczna. • Motyw sztuki i wizerunek artysty w tekstach kultury. • Perfekcjonizm – dobrodziejstwo czy przekleństwo? • Zagadnienie motywacji i sukcesu we współczesnej kulturze.
Cele operacyjne	uczeń/uczennica:  • charakteryzuje bohaterów filmu; • opisuje i analizuje funkcję montażu w filmie; • opisuje, analizuje i interpretuje obrazy malarskie, plakaty filmowe i fotografie; • dyskutuje na temat sposobu przedstawienia muzyki i relacji międzyludzkich w filmie.
Formy  i metody pracy	• praca w grupach, • praca z całą klasą, • dyskusja, • debata, • techniki aktywizujące, • karty pracy.

Przebieg zajęć

1. Rozmowa wstępna. 
Nauczyciel pyta uczniów o ich odczucia związane z filmem, o ich opinie. Prosi o wyróżnienie najważniejszych tematów, jakie film porusza. Przewidywane odpowiedzi uczniów to przede wszystkim: marzenie o sławie, dążenie do doskonałości, relacje rodzinne, relacja mistrz – uczeń, sposoby dochodzenia do doskonałości i wirtuozerii, życie osobiste a kariera artystyczna.

2. Porównanie plakatów filmowych – praca w grupach.
Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, każdy zespół otrzymuje do analizy inny plakat filmowy:

• https://img.goldposter.com/2014/12/Whiplash-poster-goldposter-com-1.jpg,
• https://masonryan.files.wordpress.com/2015/02/whiplash-kep1.jpg,
• https://ih0.redbubble.net/image.187592194.2220/fposter,small,wall_texture,product,750x1000.u2.jpg,
• http://www.embarr.co.uk/films/posters/whiplash.jpg,

Zadaniem uczniów jest przedyskutować w grupie odpowiedzi na pytania: Na jaki wątek filmu zwrócił uwagę autor danego plakatu? Jakie elementy filmowej historii zapowiada plakat? Pomocne mogą okazać się pytania zapisane w karcie pracy (załącznik nr 1). Po zakończeniu dyskusji każda grupa prezentuje swoje wnioski na forum klasy, a pozostali uczniowie mogą dzielić się swoimi spostrzeżeniami na temat innych plakatów.

Komentarz: Każdy z plakatów kładzie nacisk na inny element filmowej historii. Na plakacie nr 1 widzimy kadr z filmu, w którym przedstawiona jest relacja między Andym a nauczycielem. Plakat nr 2 to kadr z Andym grającym na perkusji, ubranym w garnitur – zapewne podczas koncertu, występu. Ten projekt przywołuje marzenie bohatera, by być najlepszym, sławnym perkusistą. Na plakacie nr 3 widzimy zniszczony instrument, poplamiony krwią. Ten obraz skłania do myślenia o fizycznym cierpieniu, jakim jest ćwiczenie gry, i o cenie, jaką należy zapłacić, by zbliżyć się do ideału. Ostatni plakat możemy uznać za wizualną metaforę „życia na krawędzi”: między szczęściem a cierpieniem. Andy musi w trakcie filmu podjąć kilka decyzji, które zaważą na jego życiu, i choć wiele z nich dotyczy ludzi, którzy są wokół niego (nauczyciel, ojciec, Nicole), ostatecznie to on sam odpowiada za swoje wybory. Podczas konfrontacji obserwacji każdej z grup warto podsumować dyskusję pytaniem, który z tematów zasygnalizowanych przez plakat jest, wedle uczniów, najważniejszy w filmie, nad którym z wątków najbardziej się zastanawiają, kiedy próbują zinterpretować i ocenić dzieło Chazelle’a.

3. Relacja nauczyciel – uczeń. Dyskusja w klasie.
Nauczyciel prosi uczniów o wyrażenie opinii na temat zarówno metod nauczania, które stosuje Fletcher, jak i podejścia Andy’ego do nauki gry na perkusji. Tę część lekcji można przeprowadzić w formie debaty nad stwierdzeniem Fletchera „Nie ma nic gorszego, niż powiedzieć uczniowi «Dobra robota!»”: część klasy znajduje argumenty za tą metodą, a druga część – przeciw. Rozmowę warto połączyć z dokonaniem charakterystyki głównych bohaterów filmu: po podsumowaniu dyskusji na temat metod nauczania dzielimy klasę na pół i prosimy każdy z zespołów o sporządzenie „profilu” Andy’ego lub Fletchera, podając pomocnicze pytania:

• Jakie jest jego usposobienie, charakter?
• Jak postrzega muzykę? Czym jest dla niego granie?
• Jak rozumie doskonałość?
• Jakie emocje pokazuje?

Po zakończeniu pracy zespoły prezentują swoje wnioski na forum klasy. Nauczyciel prosi uczniów o określenie, w jaki sposób (formalny) film pokazuje relacje między Andym a Fletcherem. Być może pojawią się odpowiedzi, iż bardzo często twarz Fletchera ujmowana jest z dołu, z żabiej perspektywy, co sprzyja poczuciu respektu względem nauczyciela. Ten zaś patrzy na Andy’ego z góry. Zbliżenia akcentują kontakt wzrokowy między postaciami, wzrok Andy’ego często jest pytający, jakby szukał akceptacji – Fletcher albo jest zadowolony, albo wściekły. To podsumowanie jest wstępem do kolejnego punktu zajęć, jakim będzie refleksja na temat montażu filmowego.

4. Rola montażu w filmie – praca z całą klasą.
Tę część lekcji warto rozpocząć od projekcji jednego ze zwiastunów filmu, np. dostępnego na YouTube pod adresem: https://www.youtube.com/watch?v=7d_jQycdQGo. W zwiastunie znalazły się sceny z filmu o różnym nastroju, różnym rytmie i tempie montażu – pozwoli to uczniom przypomnieć sobie sposób pracy kamery i montażu w Whiplash. 
Nauczyciel dzieli tablicę na 3 części, wyznaczając 3 główne obszary refleksji:

• sceny gry, prób orkiestry i koncertów,
• sceny z udziałem Nicole,
• sceny z udziałem ojca.

Uczniowie wypowiadają się na temat sposobu prowadzenia kamery i montażu w poszczególnych sekwencjach, które zapamiętali...