Dołącz do czytelników
Brak wyników

Konspekt cyklu lekcji języka polskiego
w szkole ponadgimnazjalnej

Małgorzata Szymczak

Artykuły z czasopisma | 13 grudnia 2017 | NR 16
485

Lekcja pierwsza:
Temat lekcji: Historia lubi się powtarzać, czyli o związkach rapu i disco polo ze starożytnymi szkołami filozoficznymi

Klasa:

 I (rozszerzenie z języka polskiego)

Czas:

 trzy jednostki lekcyjne

Cele lekcji:

•     uczeń poznaje utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole,
•     uczeń odczytuje sensy poznanych utworów,
•     uczeń dostrzega związki między współczesną, a starożytną kulturą,
•     uczeń potrafi scharakteryzować dwie starożytne szkoły filozoficzne: epikureizm i stoicyzm

 

Przebieg zajęć 

  • Nauczyciel rozpoczyna lekcję od odsłuchania wspólnie z uczniami dwóch współczesnych utworów muzycznych: 

■    Łona i Webber To nic nie znaczy
■    After party Nie daj życiu się

  • Po odsłuchaniu piosenek nauczyciel pyta uczniów, jakie postawy wobec przeciwności losu zostały zaprezentowane w utworach.

Utwór

 Łona i Webber 
To nic nie znaczy

After party 
Nie daj życiu się

Przykładowy fragment,  
na który nauczyciel może 
zwrócić uwagę uczniów

 „(…) chowam gniew. Nie ma go rozpościerać nad czym, bo to nic nie znaczy, to o niczym nie świadczy (…)” 

 „(…) Kiedy życie wkurza cię, 
Kiedy wszystko jest na nie.
Nie daj życiu się, zatop smutki złe.
Daj do góry głowę, wszystko uda się (…)”

Przykładowe wnioski 

 ■  dystans
■  spokój
■  próba zapanowania nad emocjami itp.

■  optymizm
■  korzystanie z uroków życia
■  dobra zabawa lekiem na całe zło itd.

 

  • Nauczyciel pyta uczniów, czy uważają, że ukazane w piosenkach „recepty” na to, jak wieść szczęśliwe życie, są nowatorstwem. Następnie prosi jednego z uczniów o przeczytanie następującej wypowiedzi badaczki Lidii Winniczuk:

 

    
„Dzisiejsze pokolenie, pokolenie XXI wieku, oszołomione nawałem wrażeń i tempem życia współczesnego (…), fantastycznych zdobyczy technicznych (…) łatwo i chętnie zapomina o wartościach duchowych. (…) Pnąc się wzwyż, korzystamy ustawicznie, chociaż często nieświadomie, ze zdobyczy umysłowych odziedziczonych po przeszłych wiekach i pokoleniach. Jeżeli zechcemy dotrzeć do źródeł naszej kultury, będziemy musieli się cofnąć o XX wieków, by tam, w Rzymie starożytnym szukać podstaw dla kultury naszej. (…) Jesteśmy dłużnikami świata antycznego (…). Dług wobec przeszłości spłacić możemy jedynie przez właściwe ocenienie wartości i znaczenia świata kultury antycznej, przez poznanie jej związku z naszą kulturą”.

  • Po lekturze powyższego tekstu nauczyciel prosi uczniów o komentarz do niego. Następnie, po uświadomieniu uczniom obowiązku poznawania przez nich przeszłości, nauczyciel w formie wykładu podaje informacje na temat dwóch (szczególnie słynnych) szkół filozoficznych: epikureizmu i stoicyzmu, do których nawiązywały utwory zaprezentowane na początku lekcji. Uczniowie sporządzają notatkę.

SZKOŁA FILOZOFICZNA
  EPIKUREIZM

STOICYZM

Założyciel

 Epikur z Samos

Zenon z Kition

Data powstania

 około 306 p.n.e.

Powstał w odpowiedzi na ogród Epikura

Motto

 Carpe diem

Memento mori

Postawa wobec życia

 Twierdzili, że każde cierpienie jest do zniesienia (gwałtowne = krótkie; długie = łagodne)

Twierdzili, że nasze stany psychiczne są od nas zależne (należy więc ćwiczyć opanowanie, rozsądek)
Pogoda umysłu (można być szczęśliwym, cierpiąc)

Niezależne są od nas: piękno, zdrowie, brzydota, ubóstwo itd.; wobec nich zalecali więc obojętność
Nie lękali się śmierci (życie psychiczne kończy się wraz z nią, nie ma więc powodu do obaw)

Utożsamiali wszechświat z Bogiem-rozumem; uważali, że wszystko, co się dzieje, wynika z konieczności 
i przeznaczenia, jest celowe, rozumne i dobre
Radość, kult życia, kult teraźniejszości, optymizm, pozytywne emocje

Unikanie wszelkiej namiętności (silnych uczuć: gniewu, strachu, ale również euforii, tęsknoty itd.)
  Sztuka wybierania (eliminowanie w życiu tego, co przeszkadza w odczuwaniu przyjemności; przyjemność to brak cierpienia)

Dzielność (ideał człowieka: mądry i dzielny, czyli taki, który żyje w zgodzie z naturą, z boskim rozumem)
  „Życie jest piękne i dobre, trzeba tylko umieć żyć” – głosili epikurejczycy 

Wierni wartościom, takim jak: miłość, rodzina, zdrowie

 

Lekcja druga:
Temat lekcji: Biograficzny charakter twórczości Horacego

Cele lekcji:
  • uczeń czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole  (uczeń poznaje we fragmentach twórczość Horacego: ody, satyry, listy),
  • uczeń czyta ze zrozumieniem, odczytuje sensy wydzielonych fragmentów, odtwarzając na ich podstawie życiorys Horacego,
  • uczeń wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne),
  • uczeń zna biografię Horacego

 

Przebieg zajęć 

  • Nauczyciel wręcza każdemu uczniowi tabelę. Wyjaśnia, że fragmenty znajdujące się na karcie pracy to fragmenty utworów Horacego (ód, satyr, listów). Na ich podstawie uczniowie, z pomocą nauczyciela, będą odtwarzać biografię Horacego.
  • Przed rozpoczęciem zadania pierwszego nauczyciel dopowiada następujące informacje:

Horacy (Kwintus Horacjusz Flakkus):
■  poeta rzymski,
■  żył w latach: 65-8 r. p.n.e. (żył 57 lat; napisał w tym czasie 162 utwory poetyckie).

 

Dzieciństwo
  • spokojne, szczęśliwe dzieciństwo
  • Horacy wychowywany mądrze przez ojca Kwintusa
  • wychowywany bez matki
  • ojciec poety był wyzwoleńcem

„(…) Dobry ojciec mnie uczył wadom nie pobłażać,
Wzory godne polecał, przykładów nie szczędził,
Jeśli nakłaniał, żeby żyć skromnie, oszczędnie,
Poprzestawać na swoim, to zwykle  tak mawiał:
»Widzisz, jak syn Albiusza biedę klepie, Baius
W nędzę popadł. Masz przykład jak nie wolno schedy
Ojców trwonić (…)«”.

„(…) Tak mnie kształcił, pouczał i radami wspierał (…) Jak chorego żarłoka śmierć nagła sąsiada
Skłania, że jeść zaczyna skromniej, tak słabości
Cudze młodemu mogą służyć za przestrogę.
I mnie także ustrzegły od złych nałogów,
Ale nie bez...

Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem

Przypisy