Konspekt cyklu lekcji języka polskiego

Lekcja pierwsza:
Temat lekcji: Historia lubi się powtarzać, czyli o związkach rapu i disco polo ze starożytnymi szkołami filozoficznymi

Klasa: POLECAMY	I (rozszerzenie z języka polskiego)
Czas:	trzy jednostki lekcyjne
Cele lekcji:	• uczeń poznaje utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole, • uczeń odczytuje sensy poznanych utworów, • uczeń dostrzega związki między współczesną, a starożytną kulturą, • uczeń potrafi scharakteryzować dwie starożytne szkoły filozoficzne: epikureizm i stoicyzm

Przebieg zajęć

Nauczyciel rozpoczyna lekcję od odsłuchania wspólnie z uczniami dwóch współczesnych utworów muzycznych:

■ Łona i Webber To nic nie znaczy
■ After party Nie daj życiu się

Po odsłuchaniu piosenek nauczyciel pyta uczniów, jakie postawy wobec przeciwności losu zostały zaprezentowane w utworach.

Utwór	Łona i Webber To nic nie znaczy	After party Nie daj życiu się
Przykładowy fragment, na który nauczyciel może zwrócić uwagę uczniów	„(…) chowam gniew. Nie ma go rozpościerać nad czym, bo to nic nie znaczy, to o niczym nie świadczy (…)”	„(…) Kiedy życie wkurza cię, Kiedy wszystko jest na nie. Nie daj życiu się, zatop smutki złe. Daj do góry głowę, wszystko uda się (…)”
Przykładowe wnioski	■ dystans ■ spokój ■ próba zapanowania nad emocjami itp.	■ optymizm ■ korzystanie z uroków życia ■ dobra zabawa lekiem na całe zło itd.

Nauczyciel pyta uczniów, czy uważają, że ukazane w piosenkach „recepty” na to, jak wieść szczęśliwe życie, są nowatorstwem. Następnie prosi jednego z uczniów o przeczytanie następującej wypowiedzi badaczki Lidii Winniczuk:

„Dzisiejsze pokolenie, pokolenie XXI wieku, oszołomione nawałem wrażeń i tempem życia współczesnego (…), fantastycznych zdobyczy technicznych (…) łatwo i chętnie zapomina o wartościach duchowych. (…) Pnąc się wzwyż, korzystamy ustawicznie, chociaż często nieświadomie, ze zdobyczy umysłowych odziedziczonych po przeszłych wiekach i pokoleniach. Jeżeli zechcemy dotrzeć do źródeł naszej kultury, będziemy musieli się cofnąć o XX wieków, by tam, w Rzymie starożytnym szukać podstaw dla kultury naszej. (…) Jesteśmy dłużnikami świata antycznego (…). Dług wobec przeszłości spłacić możemy jedynie przez właściwe ocenienie wartości i znaczenia świata kultury antycznej, przez poznanie jej związku z naszą kulturą”.

Po lekturze powyższego tekstu nauczyciel prosi uczniów o komentarz do niego. Następnie, po uświadomieniu uczniom obowiązku poznawania przez nich przeszłości, nauczyciel w formie wykładu podaje informacje na temat dwóch (szczególnie słynnych) szkół filozoficznych: epikureizmu i stoicyzmu, do których nawiązywały utwory zaprezentowane na początku lekcji. Uczniowie sporządzają notatkę.

SZKOŁA FILOZOFICZNA
	EPIKUREIZM	STOICYZM
Założyciel	Epikur z Samos	Zenon z Kition
Data powstania	około 306 p.n.e.	Powstał w odpowiedzi na ogród Epikura
Motto	Carpe diem	Memento mori
Postawa wobec życia	Twierdzili, że każde cierpienie jest do zniesienia (gwałtowne = krótkie; długie = łagodne)	Twierdzili, że nasze stany psychiczne są od nas zależne (należy więc ćwiczyć opanowanie, rozsądek)
	Pogoda umysłu (można być szczęśliwym, cierpiąc)	Niezależne są od nas: piękno, zdrowie, brzydota, ubóstwo itd.; wobec nich zalecali więc obojętność
	Nie lękali się śmierci (życie psychiczne kończy się wraz z nią, nie ma więc powodu do obaw)	Utożsamiali wszechświat z Bogiem-rozumem; uważali, że wszystko, co się dzieje, wynika z konieczności i przeznaczenia, jest celowe, rozumne i dobre
	Radość, kult życia, kult teraźniejszości, optymizm, pozytywne emocje	Unikanie wszelkiej namiętności (silnych uczuć: gniewu, strachu, ale również euforii, tęsknoty itd.)
	Sztuka wybierania (eliminowanie w życiu tego, co przeszkadza w odczuwaniu przyjemności; przyjemność to brak cierpienia)	Dzielność (ideał człowieka: mądry i dzielny, czyli taki, który żyje w zgodzie z naturą, z boskim rozumem)
	„Życie jest piękne i dobre, trzeba tylko umieć żyć” – głosili epikurejczycy	Wierni wartościom, takim jak: miłość, rodzina, zdrowie

Lekcja druga:
Temat lekcji: Biograficzny charakter twórczości Horacego

Cele lekcji:	uczeń czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole (uczeń poznaje we fragmentach twórczość Horacego: ody, satyry, listy), uczeń czyta ze zrozumieniem, odczytuje sensy wydzielonych fragmentów, odtwarzając na ich podstawie życiorys Horacego, uczeń wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne), uczeń zna biografię Horacego

Cele lekcji:

uczeń czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole (uczeń poznaje we fragmentach twórczość Horacego: ody, satyry, listy),
uczeń czyta ze zrozumieniem, odczytuje sensy wydzielonych fragmentów, odtwarzając na ich podstawie życiorys Horacego,
uczeń wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne),
uczeń zna biografię Horacego

Przebieg zajęć

Nauczyciel wręcza każdemu uczniowi tabelę. Wyjaśnia, że fragmenty znajdujące się na karcie pracy to fragmenty utworów Horacego (ód, satyr, listów). Na ich podstawie uczniowie, z pomocą nauczyciela, będą odtwarzać biografię Horacego.
Przed rozpoczęciem zadania pierwszego nauczyciel dopowiada następujące informacje:

Horacy (Kwintus Horacjusz Flakkus):
■ poeta rzymski,
■ żył w latach: 65-8 r. p.n.e. (żył 57 lat; napisał w tym czasie 162 utwory poetyckie).

Dzieciństwo	spokojne, szczęśliwe dzieciństwo Horacy wychowywany mądrze przez ojca Kwintusa wychowywany bez matki ojciec poety był wyzwoleńcem	„(…) Dobry ojciec mnie uczył wadom nie pobłażać, Wzory godne polecał, przykładów nie szczędził, Jeśli nakłaniał, żeby żyć skromnie, oszczędnie, Poprzestawać na swoim, to zwykle tak mawiał: »Widzisz, jak syn Albiusza biedę klepie, Baius W nędzę popadł. Masz przykład jak nie wolno schedy Ojców trwonić (…)«”. „(…) Tak mnie kształcił, pouczał i radami wspierał (…) Jak chorego żarłoka śmierć nagła sąsiada Skłania, że jeść zaczyna skromniej, tak słabości Cudze młodemu mogą służyć za przestrogę. I mnie także ustrzegły od złych nałogów, Ale nie bez wad drobnych, całe szczęście znośnych. Wierzę, że je wypełni czas, przyjaciół pomoc, Praca nad samym sobą (…)”. „(…) Tego ojca mi nie wstyd, tym ojcem się szczycę, Wbrew wielu, co się wzbrania i rodzica wini, Że sławnym nie by ani z dobrze urodzonych. Jakże się różnię od nich i słowem, i myślą (…)”
Nauka	uczył się w szkole w Rzymie miał świadomość, że był to przywilej	„(…) A jeśli przywar lekkich i skąpych nie jestem Pozbawiony – rzec mogę – w naturze są one Jak piegi, które skazić piękności nie mogą; Jeśli chciwości, skąpstwa i złych obyczajów Nikt mi nie zdoła dowieść; jeśli żyję zacnie, Bez winy, przyjaciołom drogi – niech się nieco Pochwalę – to zasługa ojca (…) Ten nie oddał mnie do szkółki Flawiusza (…) lecz chłopca ważył się do Rzymu Wysłać, żeby miał możność nauki pobierać Wśród lepiej urodzonych (…)”
	studiował w Atenach na studia wyższe wyjechał w 45 r. p.n.e.; ostatni raz widział ojca przerwał studia z powodu wojny12 jako 21-letni student został...

Dzieciństwo

spokojne, szczęśliwe dzieciństwo
Horacy wychowywany mądrze przez ojca Kwintusa
wychowywany bez matki
ojciec poety był wyzwoleńcem

„(…) Dobry ojciec mnie uczył wadom nie pobłażać,
Wzory godne polecał, przykładów nie szczędził,
Jeśli nakłaniał, żeby żyć skromnie, oszczędnie,
Poprzestawać na swoim, to zwykle tak mawiał:
»Widzisz, jak syn Albiusza biedę klepie, Baius
W nędzę popadł. Masz przykład jak nie wolno schedy
Ojców trwonić (…)«”.

„(…) Tak mnie kształcił, pouczał i radami wspierał (…) Jak chorego żarłoka śmierć nagła sąsiada
Skłania, że jeść zaczyna skromniej, tak słabości
Cudze młodemu mogą służyć za przestrogę.
I mnie także ustrzegły od złych nałogów,
Ale nie bez wad drobnych, całe szczęście znośnych.
Wierzę, że je wypełni czas, przyjaciół pomoc,
Praca nad samym sobą (…)”.

„(…) Tego ojca mi nie wstyd, tym ojcem się szczycę,
Wbrew wielu, co się wzbrania i rodzica wini,
Że sławnym nie by ani z dobrze urodzonych.
Jakże się różnię od nich i słowem, i myślą (…)”

Nauka

uczył się w szkole w Rzymie
miał świadomość, że był to przywilej

„(…) A jeśli przywar lekkich i skąpych nie jestem
Pozbawiony – rzec mogę – w naturze są one
Jak piegi, które skazić piękności nie mogą;
Jeśli chciwości, skąpstwa i złych obyczajów
Nikt mi nie zdoła dowieść; jeśli żyję zacnie,
Bez winy, przyjaciołom drogi – niech się nieco
Pochwalę – to zasługa ojca (…)
Ten nie oddał mnie do szkółki
Flawiusza (…)
lecz chłopca ważył się do Rzymu
Wysłać, żeby miał możność nauki pobierać
Wśród lepiej urodzonych (…)”

studiował w Atenach
na studia wyższe wyjechał w 45 r. p.n.e.; ostatni raz widział ojca
przerwał studia z powodu wojny12
jako 21-letni student został...

Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?

6 wydań magazynu "Polonistyka"
Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
...i wiele więcej!

Sprawdź

Konspekt cyklu lekcji języka polskiego
w szkole ponadgimnazjalnej

Powieść to rodzaj filmu

Mickiewicz pejzażysta

Klub Książki

Konspekt cyklu lekcji języka polskiego w szkole ponadgimnazjalnej

Lekcja pierwsza: Temat lekcji: Historia lubi się powtarzać, czyli o związkach rapu i disco polo ze starożytnymi szkołami filozoficznymi

Lekcja druga: Temat lekcji: Biograficzny charakter twórczości Horacego