Czy ja także jestem Ksawerym?

Temat	Czy ja także jestem Ksawerym? Praca z tekstem Agnieszki Osieckiej Ballada o kolibrze
Cele dydaktyczne	zapoznanie z utworem Agnieszki Osieckiej, charakterystyka Ksawerego, wyodrębnianie elementów wskazujących na uniwersalność tekstu, charakterystyka stereotypowych ludzkich zachowań w danej sytuacji, odnalezienie rozwiązań wskazanego problemu, wskazanie czynników, które są przeszkodą w zmianie sytuacji/myślenia, uświadomienie swoich zalet
Metody i techniki nauczania	heureza, praca z tekstem, metaplan, wypełnianie schematu
Materiały  dydaktyczne	kartki z tekstem utworu Ballada o kolibrze, kartki z pytaniem „Czy ja także jestem Ksawerym?” i opcjami odpowiedzi TAK/NIE, kartki z narysowanym konturem człowieka (zob. rys.), kartki z cytatami i rysunkami wzmacniającymi poczucie własnej wartości (zob. zał. 1.); każdy cytat i rysunek powinien być wydrukowany tyle razy, ilu jest uczniów w klasie
Czas trwania	2 godziny lekcyjne

Przebieg zajęć

Lekcja 1.

Faza wstępna lekcji:
Nauczyciel przedstawia uczniom temat lekcji. Przywołuje powiedzenie „wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma” i prosi uczniów o wyjaśnienie oraz rozszerzenie tych słów o znaczenie w kontekście cech ludzkich. Dzięki temu uczniowie uświadamiają sobie, że chwalą jakieś zalety innych osób, nie dostrzegając swoich atutów.

Faza centralna lekcji:
Nauczyciel rozdaje uczniom kartki z tekstem utworu Ballada o kolibrze Agnieszki Osieckiej:

Ballada o kolibrze
Ballada o Ksawerym

W mieście Bączkowie na Srebrnej ulicy,
w domu z numerem cztery,
mieszkał młodzieniec piękny, bladolicy,
o wdzięcznym imieniu Ksawery.
Pracę na poczcie miał blady Ksawery,
śpiewał też pięknie czasem.
Więc może pocztę rzucić dla kariery
i błysnąć na scenie basem?
Tak ten problem mu dokuczał,
jak z Maroka do Dobrucza.
Być mrówką, sówką, małpą, psem,
czymkolwiek, co nie męczy się…
Ze wszystkich tych stworzonek
kolibrem być najlepiej,
on nie ma żadnych mrzonek,
piórkami sobie trzepie.
Pewną Zuzannę znał blady Ksawery –
rosół robiła złoty,
znał także Zosię, pannę z lepszej sfery,
lekką i zwiewną jak motyl.
Musi wybierać nasz biedny Ksawery,
siódme nań biją poty,
przy tym Zuzanna chytra jest jak szeryf
i cwany ogromnie jest motyl:
Więc ten problem mu dokucza,
jak z Maroka do Dobrucza.
Być mrówką, sówką, małpą, psem,
czymkolwiek, co nie męczy się…
Ze wszystkich tych stworzonek
kolibrem być najlepiej,
on nie ma żadnych mrzonek,
piórkami sobie trzepie.
Aż został kolibrem piękny Ksawery
dziwnym zrządzeniem losu.
Dostał mieszkanie – milimetr na cztery
w kwiatuszku zwiędłego lotosu.
Lwy się straszliwie ganiają na polu,
dżungla dokoła głucha
i nigdzie nie masz kropli alkoholu,
i nikt tej piosenki nie słucha:
Ach, życie me kolibrze,
pierzaste, wystraszone,
wciąż piórka drżą we frybrze,
i kangur zjadł mi żonę.
Uroda zniknie z wiekiem,
nim pory miną cztery,
ech, gdybym był człowiekiem
lub chociażby Ksawerym…

Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią utworu. Po lekturze Ballady… prowadzący lekcję pyta, kim jest i jaki jest Ksawery. Odpowiedzi zapisuje na tablicy. Prawdopodobnie padną takie sformułowania, jak: mieszka w przeciętnym mieście, piękny młodzieniec, bladolicy, pracuje na poczcie, czasami pięknie śpiewa, rozmyśla o porzuceniu pracy, pragnie zrobić karierę, nie chce już być tym, kim był dotychczas, chce wieść beztroskie życie. Po scharakteryzowaniu Ksawerego nauczyciel prosi uczniów, by wskazali te elementy charakterystyki bohatera, które mogą wskazywać na to, że Ksawerym jest każdy z nas, np. przeciętne miejsce zamieszkania, przeciętna praca, podobne pragnienia.

Następnie nauczyciel wprowadza pracę w oparciu o metaplan. Próbuje z uczniami ustalić, jak jest w kwestii samozadowolenia ludzi? (zob. schemat 1.). Prowadzący lekcję podkreśla, że Ksawerym są wszyscy ludzie.
 

 Zgodnie z zasadami metaplanu uczniowie ustalają, jak p...