Hejt jako zjawisko społeczne zaprzeczające grzeczności językowej
Scenariusz lekcji języka polskiego

Grupa wiekowa	Szkoły podstawowe, klasy VII–VIII; szkoły ponadpodstawowe
Czas trwania:	Trzy godziny lekcyjne (135 minut)
Cele operacyjne	Uczeń/uczennica:  • rozumie, czym jest hejt i jakie są jego źródła, • potrafi wyjaśnić zjawisko hejtu w kontekście kodeksu etycznego, • wie, jak zarządzać hejtem skierowanym w jego stronę

Przebieg zajęć

• Przywitanie się: uczniowie stoją/siedzą w kręgu i każdy po kolei wypowiada jedno uprzejme słowo wobec osoby stojącej po jego prawej stronie.
• Rozmowa na temat tego, czym jest kodeks etyczny i etykieta językowa.
• Analiza wpisów z mediów społecznościowych pod kątem grzeczności językowej (wpisy wybrane i przygotowane wcześniej przez nauczyciela lub przez uczniów).
• Analiza wpisów o charakterze hejtu ze szczególnym zwróceniem uwagi na język.
• Dyskusja na temat źródeł hejtu – na podstawie doświadczeń i wiedzy uczniów.
• Zapoznanie się uczniów z materiałem przygotowanym na podstawie książki Mateusza Grzesiaka Psychologia hejtu  (praca samodzielna uczniów bądź wspólna w zespołach lub całej klasie) oraz omówienie takich zagadnień, jak: źródła hejtu, język hejtu, perspektywa hejtera i hejtowanego, zarządzanie hejtem.
• Omówienie wybranych strategii radzenia sobie w sytuacji, w której uczeń ma do czynienia z hejtem skierowanym w jego stronę.

Materiał dla uczniów 

Grzesiak M. Psychologia hejtu, czyli jak radzić sobie z krytyką w życiu osobistym i zawodowym, Warszawa 2017.
Źródła hejtu

• Kompleksy kulturowe – hejt w tym wypadku występuje jako logiczna konsekwencja różnicy między wzorcami kulturowymi. Na przykład określenie „polska Angelina Jolie” z góry zakłada, że istnienie w Polsce gwiazdy światowego formatu nie jest możliwe.
• Indywidualna zemsta – próba oddalenia od siebie poczucia bezsilności poprzez podjęcie działania wymierzonego przeciwko konkretnej osobie. Hejter ma iluzję odzyskania sprawczości. Jego celem jest sprawienie, żeby druga strona poczuła się tak samo źle, jak on. Chodzi o przekierowanie napięcia na zewnątrz.
• Zazdrość i zawiść – podłożem powstania zazdrości czy zawiści staje się jakiś obiekt. Zawiść może mieć motywację negatywną, zazdrość z kolei – także motywację pozytywną.
• Chęć wywołania wrażenia, zwrócenia uwagi – próba zwrócenia na siebie uwagi, wykorzystywane jest tu zjawisko „bad news”, ponieważ uwagę bardziej przyciąga zjawisko negatywne niż pozytywne.

Język hejtu

Powstają określone konstrukty zdań czy powiedzonek, których podstawą są negatywne, nacechowane wrogością komunikaty. Do niektórych z nich już przywykliśmy, np. ocyganić, oszwabić, makaroniarz, pracować jak czarny, mimo iż niosą negatywne konotacje i potęgują stereotypy.

Perspektywa hejtera

Główną przestrzenią, w której mamy do czynienia z hejtem, jest Internet. Należy pamiętać, że komentarz, który hejter pozostawia, stanowi eksternalizację jego dialogu wewnętrznego. Zamieszczając komentarz, hejter rozpoczyna w swojej głowie rozmowę, ponieważ komentarz jest skierowany do konkretnej osoby, której reakcję musi sobie wyobrazić. Nie wszystkie komentarze w mediach społecznościowych są czytane, a zatem zachodzi wyłącznie iluzja rozmowy.

Jedną z potrzeb realizowanych za pomocą hejtu jest potrzeba obniżenia napięcia powstałego na skutek dysonansu poznawczego, który powstaje w sytuacji, w której coś, co wydarza się na zewnątrz, jest sprzeczne z tym, co się dzieje wewnątrz (myśli, przekonania, pomysły).

Hejt może stać się narzędziem terapeutycznym, sposobem oczyszczenia negatywnych emocji. Może również być powiązany z chęcią aspirowania do bycia 
lepszym.

Hejterowi towarzyszy iluzja anonimowości, która:

• sprawia, że dużo łatwiej podjąć działania,
• ukrywa tożsamość, co ma bezpośredni związek z ewentualną ochroną poczucia własnej wartości,
• stanowi zabezpieczenie, żeby nie można było skonfrontować przekazywanych treści...