Dział: Ocenianie jako motywacja

Pytanie zawarte w tytule jest tyle przewrotne, co prawdziwe. Dlaczego? Ponieważ nadmierna i nieumiejętna motywacja zewnętrzna – w przypadku dzieci generowana przez dorosłych daje efekt odwrotny do pożądanego. Czyli paradoksalnie wpływa na utratę zaangażowania i zainteresowania dziecka nauką, zamiast je wzmacniać. Zwiększenie nacisków i zachęt, czyli zwiększenie presji, nasila opór dziecka. Zamknięci w błędnym kole dobrych intencji i odwrotnych skutków stajemy się coraz bardziej bezradni, a uczeń coraz bardziej zniechęcone. Dlaczego tak to działa? I co zrobić, by było inaczej?

Kształcenie umiejętności komunikowania się w języku polskim dla wszystkich przedmiotów nauczania powinno mieć charakter priorytetowy. Inaczej mówiąc, na nauczycielach wszystkich przedmiotów spoczywa odpowiedzialność za to, jak sprawnie uczniowie potrafią komunikować się w języku polskim – zarówno w mowie, jak i w piśmie.

Umiejętność argumentowania dziecko nabywa wraz z rozwijaniem kompetencji językowej i komunikacyjnej już na początkowych etapach edukacji. Doskonalenie tej umiejętności związane jest ściśle z rozwojem myślenia, ale również z kształtowaniem się umiejętności społecznych, które umożliwiają udział w dyskursie – dostosowanie się nie tylko do gramatycznych reguł języka, ale także postępowanie zgodne z określonymi społecznie regułami uczestniczenia w dyskusji, uzasadniania własnego zdania i wysuwania argumentów polemicznych.

Pisanie twórczych tekstów nie jest łatwe. Jest to umiejętność, którą wielu uczniów traktuje jako jedną z najtrudniejszych spośród zadań na lekcjach języka polskiego. Wymaga kreatywności, fantazji, wyobraźni, ale także wiedzy z dziedziny prawidłowej budowy zdań, kompozycji tekstu czy umiejętności logicznego myślenia. To wszystko sprawia, że istnieje duża grupa dzieci, która niechętnie lub z poważnymi wątpliwościami zabiera się do pisania swoich tekstów.

Każdy dobry pedagog wie, że szkoła najpierw jest po to, żeby się uczyć, potem dopiero – żeby umieć. Przyjmując taką zasadę, zgadzamy się jednocześnie na to, że wszystko, co się w tej szkole wokół ucznia dzieje, powinno motywować go do uczenia się – także ocenianie. A może nawet: przede wszystkim ocenianie. Czy zawsze tak jest?