Czym jest uczenie się?
„Uczyć się to tworzyć wewnętrzny model świata zewnętrznego” – wyjaśnia w swojej książce Jak się uczymy? Dlaczego mózgi uczą się lepiej niż komputery… jak dotąd Stanislas Dehaene – profesor Katedry Psychologii Poznawczej w College de France, członek Francuskiej Akademii Nauk, którego badania dotyczą neurobiologicznych podstaw uczenia się matematyki, czytania i świadomości. Jego zdaniem uczenie się jest wielkim triumfem naszego gatunku, a w ludzkim mózgu miliardy parametrów są gotowe do adaptowania się do otoczenia, języka, kultury, rodziców, pożywienia. Autor omawia kilka definicji uczenia się jako:
POLECAMY
- regulowania parametrów mentalnego modelu,
- wyzyskiwania eksplozji kombinatorycznej,
- minimalizowania błędów,
- eksploracji przestrzeni możliwości,
- optymalizacji funkcji nagrody,
- zawężania przestrzeni wyszukiwania,
- rzutowania apriorycznych hipotez.
Wyjaśnia, że uczenie się oznacza zarządzanie wewnętrznym hierarchicznym zestawem reguł oraz dążenie do jak najszybszego dedukowania najogólniejszych reguł, które opisują całą serię obserwacji.
Dehaene opisuje, jak uczą się ludzkie mózgi od okresu niemowlęctwa, podkreślając istnienie uniwersalnej natury ludzkiej, wrodzonego układu obwodów mózgowych formowanych przez geny i mechanizmy samoorganizacji. Pisze o tym, czym jest pamięć operacyjna, epizodyczna, semantyczna i proceduralna, a także jak powstają wspomnienia i jak można je wymazać. Zajmuje się również kwestią zmian w strukturze anatomicznej mózgu, jaka zachodzi pod wpływem procesu uczenia się, oraz żywieniem się, jako istotnym elementem nauki. Dehaene dużo uwagi poświęca plastyczności mózgu w okresie wczesnodziecięcym, zwracając szczególną uwagę na okresy wrażliwe dla rozwoju i podkreślając, że:
Mózg niemowlęcia przychodzi na świat wyposażony we wrodzony talent: potężne algorytmy uczenia się, które wybierają najużyteczniejsze synapsy i obwody, zapewniając tym samym drugą warstwę adaptacji organizmu do jego środowiska. Dzięki nim już w pierwszych dniach życia mózg zaczyna się specjalizować i ugruntowywać swoją konfigurację. Pierwszymi zastygającymi rejonami są obszary zmysłowe: wczesne obszary wzrokowe dojrzewają w ciągu kilku lat, a trzeba niecałych dwunastu miesięcy, aby obszary słuchowe nakierowały się na samogłoski i spółgłoski ojczystego języka dziecka. W miarę jak jeden po drugim zamykają kolejne okresy plastyczności mózgu, wystarcza kilka lat, by każdy z nas opanował biegłą znajomość danego języka, pisma i kultury. Jeśli zaś ludzie pozbawieni zostaną stymulacji w jakimś zakresie, ryzykują trwałą utratę elastyczności mentalnej w danej dziedzinie.
Stanislas Dehaene wskazuje cztery filary uczenia się, do których należą:
- uwaga,
- aktywne zaangażowa...
