| Dla kogo? | Uczniowie klas VII i VIII |
| Czas trwania | 2 godziny lekcyjne |
| Dodatkowe informacje | Lekcja do zrealizowania w pracowni z dostępem do internetu |
Staropolska w szkole i na egzaminie
Lista lektur obowiązkowych w szkole podstawowej nie uwzględnia praktycznie nie tylko utworów współczesnych (do tych należy tylko krótkie opowiadanie Artysta Sławomira Mrożka), lecz także tekstów staropolskich. Renesans reprezentują jedynie wybrane utwory Jana Kochanowskiego. Prym wiodą dzieła romantyczne, ponieważ aż sześć tytułów to utwory Adama Mickiewicza.
Jak dotąd na egzaminie nie pojawiły się teksty staropolskie, choć język Fredry czy Mickiewicza wcale nie jest dla uczniów bardziej przystępny niż język poety z Czarnolasu. Dotychczas na egzaminie ósmoklasisty uczniowie pracowali z fragmentem Małego Księ-
cia (2019), Quo vadis (2020), Artysty, którego trzeba było zidentyfikować na podstawie reprezentatywnego fragmentu (2020), oraz Pana Tadeusza (2021). Dodatkowo Pan Tadeusz pojawił się aż dwukrotnie w arkuszach podczas egzaminów próbnych (2020 i 2021).
W 2020 r. uczniowie otrzymali ponadto do identyfikacji fragment Zemsty. Identyfikacja, o której mowa, jest dla uczniów dość stresująca – wiem to od nich i od ich rodziców. Przypominajmy uczniom, że wykaz lektur znajduje się na początku arkusza egzaminacyjnego, a fragmenty dzieł są bardzo charakterystyczne. Ktoś, kto przeczytał lekturę, nie będzie miał na pewno problemu z dopasowaniem tytułu i autora. Notabene dzięki wspomnianemu wykazowi możliwe jest uniknięcie na rozprawce błędów w pisowni nazwisk, zwłaszcza obcojęzycznych (choć te są, niestety, tylko dwa…) – o tym też warto przypominać młodzieży.
Ósmoklasista, zgodnie z podstawą programową, musi znać wybrane pieśni i fraszki Jana Kochanowskiego, a także cztery treny – dokładnie już określone – tegoż poety (I, V, VII, VIII).
POLECAMY
Warto zwrócić uwagę na dwie kwestie.
- Po pierwsze: w minionym roku szkolnym (2020/2021) lista utworów, z uwagi na pandemię i związane z nią – mniej efektywne od tradycyjnego – nauczanie zdalne, została uszczuplona. Fraszki (obok dwóch trenów) ostały się na liście zmodyfikowanych wymagań egzaminacyjnych.
- Po drugie: dobór fraszek leży po stronie nauczyciela czy też autorów podręcznika, nie można wymagać więc od ucznia takiej ich znajomości, która pozwoliłaby na rozpoznanie tytułu i autora dzieła. Ale – co ważne – zdefiniowane przez podstawę programową kształcenie literackie i kulturowe zakłada, że absolwent klasy VIII będzie rozróżniał gatunki epiki, liryki i dramatu, wymieniał oraz wskazywał ich cechy.
Literatury staropolskiej w szkole podstawowej jest mało, poza tym ty...
