O SCENARIUSZU
POLECAMY
Nowela Henryka Sienkiewicza Latarnik jest utworem niezwykłym. Postać Skawińskiego, człowieka rzucanego przez los w różne zakątki świata, niejednokrotnie skłania czytelników i tych młodszych, i tych starszych do refleksji nad własnym życiem, nad miejscem, w którym w danym momencie się znajdujemy, nad ludźmi, którzy są przy nas lub nas opuścili, nad naszą potrzebą bycia samotnym na danym etapie życia.
Mistrzostwo Sienkiewicza dostrzegamy nie tylko w przesłaniu dzieła, lecz także w budowie noweli; uczniowie i uczennice dowiadują się, czym są: retrospekcja, punkt kulminacyjny, utrwalają wiedzę na temat świata przedstawionego utworu.
Podczas omawiania noweli Latarnik z ósmoklasistami chciałam poszerzyć ich horyzonty o tekst kultury, którym jest mowa noblowska Olgi Tokarczuk. Zdaję sobie sprawę, że jeśli chodzi o teorię literatury, nie ma terminu dotyczącego „czułego narratora”, co więcej, mam świadomość ryzyka, jakie niesie ze sobą wprowadzenie jakiegoś terminu nieobecnego w Słowniku terminów literackich, jednakże zależy mi najbardziej na poszerzeniu wiedzy moich uczniów i uczennic, na zwiększeniu ich kompetencji w krytycznej analizie tekstu i szukaniu połączeń między tekstem z ubiegłego wieku a współczesnym tekstem kultury – mową noblowską Olgi Tokarczuk, która wzbudziła refleksje czytelników w kraju i za granicą.
Uważam, że dzięki podobnym aktywnościom, młodzież ma świadomość, jak ważne jest czytanie nie tylko klasyki, którą poznają dzięki kanonowi, ale także współcześnie powstających opracowań, tekstów wykładów, które pozwolą jej rozsmakować się w literaturze.
Czas trwania | 2 x 45 minut |
Cel lekcji | Dowiem się, na czym polega mistrzostwo kompozycji noweli Sienkiewicza. |
Związek z podstawą programową |
|
Kryteria sukcesu/kryteria nauczania/NaCoBeZU |
|
Pytanie kluczowe | Co sprawia, że utwór literacki do Ciebie przemawia? |
Metody |
|
Formy pracy |
|
Przebieg lekcji
Wstęp:
- Przedstaw uczniom i uczennicom pytanie kluczowe: Co sprawia, że utwór literacki do Ciebie przemawia? Uczniowie i uczennice zastanawiają się w parach nad odpowiedzią, następnie chętne osoby odpowiadają na pytanie, uzasadniając swoje stanowisko. Przedstaw uczniom i uczennicom temat i cel lekcji, sprawdź, czy cel lekcji został przez nich zrozumiany. (10 minut)
Zasadnicza część lekcji
- Połącz uczniów i uczennice w grupy. Zadaniem dla grup jest wskazanie elementów świata przedstawionego w noweli Latarnik Henryka Sienkiewicza. Młodzież może w tym celu wykorzystać kartę pracy z tabelą, którą otrzymuje każda osoba z klasy. Po tym, jak karta zostanie uzupełniona, sprawdź poprawność wykonania zadania, zachęć, by jedna osoba z każdej grupy przedstawiła efekty pracy. (15 minut)
Świat przedstawiony noweli Latarnik Henryka Sienkiewicza | |||
Czas akcji | Miejsce akcji | Bohaterowie | Wydarzenia |
|
- Zwróć uwagę młodzieży, że dzięki noweli dowiadujemy się również, czym zajmował się Skawiński, zanim podjął decyzję o tym, że chce podjąć pracę jako latarnik. Wprowadź młodzieży termin retrospekcja.
Retrospekcja:
- przypominanie sobie przeszłych zdarzeń lub przeżyć; spojrzenie w przeszłość;
- powrót do przeszłości w dziele literackim, zakłócający chronologiczny bieg narracji;
- część utworu obejmująca takie wydarzenia;
- w psychologii: odtwarzanie w pamięci przeżyć doznanych w przeszłości1.
Poproś uczniów i uczennice, aby pracując z tekstem noweli, wymienili ważne wydarzenia z przeszłości Skawińskiego, obrazujące jego tułaczkę. Chętna osoba prezentuje efekty swojej pracy. (10 minut)
- Poproś uczniów i uczennice, aby wydarzenia z utworu, które wymienili podczas pracy nad elementami świata przedstawionego, połączyli, wskazując, które z nich są związane z ekspozycją, zawiązaniem akcji, rozwojem zdarzeń, punktem kulminacyjnym, rozwiązaniem akcji, epilogiem. Uczniowie korzystają z zadania przygotowanego w aplikacji Learning Apps: learningapps.org/2 za pomocą linku: learningapps.org/8996018 lub kodu QR.
Po zeskanowaniu kodu uczniowie i uczennice są odesłani do zadania przygotowanego w aplikacji i wykonu...