Miłość utkana ze snów w Cieniach zapomnianych przodków Sergieja Paradżanowa

Zdj. 1. Kadr z filmu Cienie zapomnianych przodków
[domena publiczna]

Ukraina to fascynujący tygiel, pogranicze kilku kultur, przestrzeń przenikania się Wschodu z Zachodem. W Polsce mniejszość ukraińska stanowiła i stanowi ważny element ogólnie pojętej tożsamości narodowej. To także klucz do zrozumienia historii i przestrzeni relacji polsko-ukraińskich. Poznanie inności zawsze wiąże się z możliwością zaskoczenia i zadziwienia.

Ważna jest jednak świadomość, że poznanie i zrozumienie, a także tolerowanie tej odmienności jest podstawą skutecznej komunikacji i zapobiega powstawaniu myślowych „klisz”. Biorąc to pod uwagę, „międzykulturowość” może być rozumiana jako przestrzeń dialogu „między kulturami”. To „między” może odsyłać do zjawiska określanego doświadczeniem „wspólnoty rozumienia” (perspektywa ogólna) lub pragnienia nawiązania kontaktu, pokazania odmienności, której nie można anulować czy odrzucić, ale warto starać się akceptować (perspektywa kontaktu za pośrednictwem medium sztuki artysty z odbiorcami). Stąd bierze się autorskie rozróżnienie na „międzykulturowość” (doświadczenie powszechnie dostępne) oraz „między kulturami” (doznanie „osamotnienia” w swojej inności mimo możliwości nawiązania kontaktu). To drugie przeżycie jest znane nie tylko przedstawicielom różnych kultur, ale przede wszystkim artystom, którzy tworząc, niejednokrotnie muszą borykać się ze świadomością możliwego niezrozumienia przez odbiorców, z wpisaną w ich działania „potencjalną osobnością”, przeżyciem tego „między… [osobno] … kulturami”.
Takie spojrzenie na artystów należących do szeroko pojętej „mniejszości”, a więc „w kontekście” i przez pryzmat doświadczenia międzykulturowości, sugeruje, że twórcy znajdują się w zmultiplikowanej przestrzeni. Podwójnej z powodu pochodzenia wskazanych osób (por. ich przynależność narodową, etniczną) i niezwykłego zawodu, który wykonują. Ta...