Ślad trwalszy od życia? Ogród rozkoszy ziemskich (2003) Lecha Majewskiego

Temat numeru

Tales mówił, że „wszystko jest ożywione, jak to widać w bursztynie i magnesie”. To nieoddzielanie materii od siły, życia, duszy było charakterystyczne dla filozofów, którzy życie mieli za nieodłączne od materii. Niektórzy historycy uważają ich za „materialistów” – istotnie, nie znali oni przedmiotów innych niż materialne, ale byli to „materialiści”, którzy nie posiadali jeszcze czystego pojęcia „materii” i przedmiotom materialnym przypisywali cechy religijne. Dopiero Demokryta uważa się za „ojca materializmu”, gdyż stworzył jednolitą teorię przyrody dzięki temu, że wszystkie zjawiska traktował równomiernie jako materialne.

To zadziwiające, że obraz jest trwalszy od ciała. 
Ślad trwalszy od życia.

Lech Majewski

Pytanie o „materialność” otaczającego świata oraz relacje między nią a rozumieniem, czym w ogóle jest materia, powracało przez kolejne stulecia w różnych odsłonach i z różnym nasileniem. Dlatego warto zapytać uczniów o to, czym jest materia versus „materializm” dzisiaj i jaki jest status materii w świecie współczesnym. Pamiętając jednocześnie o aktualności problemów terminologicznych, tj. braku jednolitego definiowania pojęć (i ich rozumienia) „materia” i „materializm”. Można wszak interpretować je w trzech odsłonach: historycznej (archeologia materii, materializm historyczny), tematycznej (materia i materializm jako temat dociekań naukowych, artystycznych) czy „emancypacyjnej” („inteligentna”, samoorganizująca się materia). Na zajęciach poświęconych filmowi Lecha Majewskiego (ur. 1953) Ogród rozkoszy ziemskich (2003) ważna będzie przede wszystkim druga perspektywa. 
Inspirując się pomysłem odnajdywania powiązań między materią a „materializmem” w szerszym, kulturoznawczym ujęciu, warto na zajęciach z uczniami skupić się na inspiracjach-śladach, jakie można odnaleźć w sztuce filmowej na ten temat. Choć wyróżnia się wiele rozumień pojęć „materia” i „materializm”, to na początku lekcji trzeba wskazać ich kluczowe rozumienia. To konieczny punkt wyjścia przeprowadzenia satysfakcjonującego spotkania z uczniami. 

POLECAMY

Ogród rozkoszy ziemskich 
Lecha Majewskiego 

Innego raju nie ma, tylko ten, który sami sobie stworzycie tu, na Ziemi, podczas krótkiego żywota, 
nie sądząc, a oglądając go szeroko rozwartym okiem, bez zmrużenia powiek [...].

Lech Majewski

Przedmiotem zainteresowania na lekcji o filmie Lecha Majewskiego Ogród rozkoszy ziemskich (2003) mogą być także dzieła, które okazały się dlań inspiracją, a więc: 

  • obraz niderlandzkiego malarza Hieronima Boscha (około 1450–1516) pod tym samym tytułem, z przełomu XIV i XV stulecia, 
  • Boska komedia (1308–1321) Dantego Alighieri (1265–1321), o której także się w filmie Lecha Majew...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Polonistyka"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI