O motywie przemiany w szkolnych lekturach
Łatwiej chyba wyliczyć utwory – te z listy obowiązkowych lektur w klasach VII i VIII – których bohaterowie nie ulegają przemianie niż dzieła, których bohaterowie przechodzą metamorfozę. Prócz ikon przemiany – Ebenezera Scrooge’a i Jacka Soplicy – mamy jeszcze pokaźną galerię osób, których oblicze ukazane na pierwszej stronie dzieła różni się od tego opisanego przy końcu utworu. Warto przywołać tu Cześnika Raptusiewicza oraz Rejenta Milczka, największych wrogów, którzy dojrzewają do zgody; Marcina Borowicza, w którym mimo przejściowej fascynacji działaniami zaborcy budzi się patriotyzm; bohatera lirycznego Trenów, który odbywa długą i skomplikowaną podróż wewnętrzną, nim udaje mu się odnaleźć spokój po śmierci dziecka; Balladynę, której przemiana akurat ma charakter pejoratywny; czy wreszcie bohaterów Quo vadis, którzy „nieustannie zmuszani są konfrontować własne systemy wartości z zasadami moralnymi otaczających ich osób”1. Jak słusznie podkreśla Agnieszka Kowalkiewicz, zderzenie dwóch systemów wartości w Quo vadis – pogańskiego i chrześcijańskiego – doprowadziło do wi...
