Od bycia obok do bycia razem. Dlaczego warto doskonalić u uczniów kompetencje interkulturowe?

Dlaczego w nauczaniu języka tak ważny jest aspekt kulturowy?

Na jednych z moich ostatnich zajęć ponad 50-letni Kanadyjczyk, który mieszka od niedawna w Polsce, zwrócił uwagę podczas lekcji o pogodzie, że w angielszczyźnie mówimy „on the sky”, a w polszczyźnie „na niebie”. Po czym zadał pytanie, skąd ta różnica i czy ma ona podłoże kulturowe. Szczerze powiedziawszy, nie znałem odpowiedzi. „Być może”, odparłem uczniowi, „nasi przodkowie postrzegali niebo jako przestrzeń nad ziemią, ponad drzewami i budynkami, w związku z czym obiekty, tj. chmury czy słońce, znajdują się na niebie niczym talerz na stole. „Być może twoi przodkowie”, rzekłem do Kanadyjczyka, „postrzegali niebo jako materię, która nas otacza, niczym powietrze, więc obiekty przypisane niebu są on the sky, a nie in the sky”. Nie wiem, czy moja intuicja była słuszna, czy też nie, ale po raz kolejny przekonałem się, że język może odzwierciedlać to, w jaki sposób (czasem za naszymi przodkami) myślimy o otaczającym nas świecie. Podobną refleksję miałem kilka lat wcześniej, gdy pracowałem w jednej z międzynarodowych szkół w Krakowie. Podczas zajęć z pierwszoklasistami obiecałem uczennicy, że na kolejne zajęcia przyniosę dla niej dużą naklejkę. Słowa dotrzymałem. Z uśmiechem na twarzy wszedłem do klasy, usiadłem z dziećmi w okręgu i wyciągnąłem w kierunku małej Amerykanki naklejkę. W tym momencie dziecko rozpłakało się na cały głos, a mnie ogarnął lęk, że za chwilę ktoś wejdzie do klasy sprawdzić, co się dzieje. Całe szczęście po chwili dziecko uspokoiło się. Zapytałem więc w pierwszym odruchu: „Co się stało?”. W tym momencie kilkuletnia Amerykanka popatrzyła na mnie smutnymi oczyma, rozłożyła szeroko ręce i powiedziała w swoim ojczystym języku: „Powiedział pan, że przyniesie dużą naklejkę, a to jest mała naklejka!”. Rzeczywiście nie była ona wielkości kartki A4, ale połowy kartki już tak. Dziewczynka wzięła głęboki wdech i dodała: „Ja mam w domu taaaką wielką kuchnię i myślałam, że przyniesie pan duuużą naklejkę”. W tym momencie dotarło do mnie, że postrzeganie proporcji i wielkości tak niepozornej rzeczy, jak kolorowa naklejka, również może być uwarunkowane kulturowo, bo dla innych dzieci – nie amerykańskich – nakl...