Logos i emocje w retoryce wizualnej – wstępny rekonesans

Wdobie kultu ekranów i mediów społecznościowych umiejętność skutecznej komunikacji, nie tylko werbalnej, lecz również wizualnej, okazuje się kluczowa. Badania filmoznawcze pozwalają zrozumieć, że dzięki innowacyjnemu podejściu do edukacji retorycznej można lepiej wyjaśnić, jak tworzyć przekonujące komunikaty wizualno-werbalne w formatach typowych dla filmowych (obrazowych) platform, takich jak YouToube, Instagram czy TikTok. Kluczową kategorią będącą przedmiotem namysłu jest zatem potencjał retoryczny jako narzędzia komunikowania i interpretacji. Retoryka prezentuje się w takim ujęciu jako inspirująca metoda analizy i interpretacji dzieła filmowego, a przy okazji także innych przekazów wizualnych. 

Retoryka jako narzędzie wolności i innowacyjnego myślenia

Umiłowanie wolności to jeden z powodów powrotu do zainteresowania się retoryką w XXI w. Jest ona wszak – jak przypomniał Dariusz Cezary Maleszyński (1993, s. 946) – kierowana do człowieka wyzwolonego. Paradoksalnie konieczność, w tym miejscu tożsama z utylitaryzmem, wyklucza myślenie o retoryce w kontekście ujawnienia jej mniej oczywistego potencjału. Jest nim odsłanianie stosunku do rzeczywistości, w którym tkwi źródło wielu sprzeczności generujących twórcze zainteresowanie. Jeżeli więc będzie ona definiowana automatycznie – jako narzędzie służące jedynie perswazji, a nie, szerzej, jako misterna konstrukcja przełamująca oczywistości przez wprowadzenie zamętu semantycznego – dla myślenia innowacyjnego może okazać się mało atrakcyjna. 

Przyjrzenie się retoryce z bardziej ogólnej perspektywy, w ujęciu badań intersemiotycznych, oznacza więc nie tylko poszerzenie jej rozumienia, ale przede wszystkim jej wyjście poza kody słowne. To sprawia, że badacze, w zależności od reprezentowanego stanowiska czy nauki, stawiają jej inne zadania. Niemniej postulaty badawcze w zakresie retoryki w większości są zbieżne i sprowadzają się do myślenia o szerokim ujmowaniu badań retorycznych. 

Celem retory...