Scenariusz lekcji języka polskiego do utworu Lalka z wykorzystaniem elementów krytycznego myślenia i retoryki

Typ szkoły  POLECAMY	Szkoła ponadpodstawowa, klasa II
Przedmiot	Język polski (kształcenie literackie i kulturowe)
Czas lekcji	90 minut
Epoka	Pozytywizm
Ścieżka edukacyjna	Niestandardowe pomysły na to, jak czytać lekturę
Temat lekcji	Czy Wokulski był stalkerem?
Cele ogólne	Podczas lekcji kształtowane i wzbogacane są wśród uczniów postawy: • odczytywania i analizowania tekstu literackiego, • elementy krytycznego myślenia, • formułowania własnych sądów dotyczących tekstu literackiego
Cele operacyjne	Uczeń na lekcji: • rozpoznaje informacje prawdziwe i fałszywe, • korzysta z przypisów i słownika, by poznać znaczenie archaicznych słów, • formułuje sądy, które potrafi uzasadnić. Uczeń po lekcji potrafi: • dokonać analizy i interpretacji omawianego tekstu, • wskazać słowa kluczowe w opisie konkretnej postaci, • omówić wybrane cechy lub wydarzenia związane z wybraną postacią. Uczeń po lekcji potrafi: • wyszukać w dowolnych źródłach informacje związane z tematem, • brać udział w debacie, podczas której prezentuje zajęte przez siebie stanowisko, • dokonać konstruktywnej oceny pracy nie tylko swojej, lecz także swoich kolegów      i koleżanek z klasy
Metody i techniki dydaktyczne	Elementy myślenia krytycznego, debata, burza mózgów, metoda niedokończonych zdań, feedback (elementy oceniania kształtującego)
Formy pracy	Burza mózgów, praca indywidualna, debata
Środki i pomoce dydaktyczne	• ankieta: Moja aktywność na zajęciach, • tekst Lalki B. Prusa

Przebieg lekcji

Faza wstępna

• Faza wstępna lekcji zakłada przeprowadzenie przez uczniów burzy mózgów i odpowiedzenie na pytanie, kim jest Stanisław Wokulski. Odpowiedzi są zamieszczane są na tablicy w formie „słoneczka”. W trakcie realizacji tego kroku warto zwrócić uwagę na to, że bohater pełnił różne role społeczne, zależnie od tego, z jaką inną postacią wchodził w relacje. Może się to okazać kluczowe dla dalszego przebiegu zajęć.
• W ramach pracy indywidualnej młodzi ludzie wyszukują w różnych źródłach znaczenie słowa: „stalker”. Najważniejsze ze swojego punktu widzenia informacje zapisują w formie mapy myśli. W ramach dalszej części tego zadania uczniowie są dobierani w pary, porównują i omawiają efekty swojej wcześniejszej pracy. Wybierają elementy, które powtarzają się w obu mapach, by następnie przejść do czwórek (połączonych z dwóch par) i po raz kolejny dokonać porównania. Efekty tego ostatniego są prezentowane na forum klasowym.

Faza realizacyjna

• W odniesieniu do informacji zdobytych w poprzednim ćwiczeniu, młodzi ludzie poszukują w treści powieści fragmenty, które mogłyby stanowić potwierdzenie tego, że Wokulski był stalkerem. Na tym etapie jest to praca indywidualna.
• Młodzi ludzie losują stanowisko, jakie przyjdzie im zająć (albo oskarżają Wokulskiego, twierdząc, że przejawiał zachowania psychopatyczne, albo go bronią, tłumacząc czasami i wychowaniem).
• Klasa wspólnie ustala zasady, na których odbędzie się dyskusja. Warto w tym momencie przypomnieć najważniejsze, podstawowe zasady, m.in. te związane z tworzeniem argumentów ad personam (a właściwie ich nie tworzeniem) oraz kulturą słowa. Warto również wyznaczyć maksymalny czas, w którym przedstawiany będzie pojedynczy argument (dla porządku wypowiedzi), oraz to, że grupy przemawiają naprzemiennie.
• Wytypowane w zespołach osoby podejmują się zaprezentowania przygotowanych wspólnie argumentów. Warto zwrócić uwagę na to, by adw...