Dla kogo? | Dla uczniów klas IV–VIII szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych, w których uczą się osoby, dla których język polski nie jest językiem ojczystym lub pierwszym |
Czas realizacji |
|
Cele szczegółowe | Uczeń/uczennica:
|
Metody i techniki dydaktyczne |
|
Formy pracy | praca grupowa |
Środki i pomoce dydaktyczne |
|
POLECAMY
Komentarz
W nauczaniu języków obcych film wykorzystuje się jako narzędzie pomocnicze w kształceniu kompetencji językowych oraz kulturowych. Wybierając zatem film, który chcemy wykorzystać (w całości lub we fragmentach) na lekcji języka polskiego jako obcego/drugiego lub na lekcji w klasie, w której uczą się osoby różno-
języczne, nauczyciel może kierować się warstwą językową dialogów, ale też zawartością realioznawczą. Nauka z wykorzystaniem filmów pozwala uczącym się na kontakt ze współczesną, autentyczną polszczyzną, a zrozumienie ogólnego znaczenia filmowych scen daje bardzo dużą satysfakcję oraz przygotowuje ucznia do odbioru różnych tekstów kultury w języku polskim, a ponadto rozwija sprawności: słuchania, czytania (jeśli film wyświetlany jest z napisami) i mówienia oraz pomaga wzbogacić słownictwo, utrwala frazeologizmy i konstrukcje składniowe, a także wiedzę i świadomość, np. gestów charakterystycznych dla różnych sytuacji komunikacyjnych w polskiej kulturze. Film może być też źródłem wiedzy o obyczajach i zachowaniach.
Nauczyciel ma do dyspozycji wiele technik pracy z filmem:
- może pokazać wybrane sceny bez dźwięku, tak by uczniowie zgadywali, co mówią postaci, lub też na odwrót – odtworzyć fragment ścieżki dialogowej, utrudniając tym samym zadanie rozumienia ze słuchu;
- może układać różnorodne pytania badające rozumienie globalne i szczegółowe, zaplanować ćwiczenia w mówieniu na podstawie wcześniej obejrzanych scen dialogowych, a także ćwiczenia w pisaniu, gdy w filmie nie padają żadne słowa.
Wszystko zależy od celów danej lekcji.
Proponowany scenariusz lekcji wykorzystuje dwie sceny z filmu dokumentalnego Obcy na mojej kanapie (2017) Grzegorza Brzozowskiego – absolwenta Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy oraz socjologa. Akcja Obcego… zamyka się w ciągu jednej doby i opowiada historie pięciorga gospodarzy z Warszawy, którzy zdecydowali się przyjąć na nocleg obcokrajowców-podróżników, którzy w witrynie Couchsurfing znaleźli możliwość darmowego noclegu w mieszkaniach Polaków. Film był wielokrotnie nagradzany na festiwalach, zdobył m.in. Srebrnego Lajkonika dla najlepszego filmu dokumentalnego w Konkursie Polskim na Krakowskim Festiwalu Filmowym (2017).
Wybrane fragmenty prezentują dwie sytuacje: w pierwszej syn gospodyni (Kasi), chłopiec w wieku wczesnoszkolnym, po raz pierwszy spotyka gościa spoza Polski; w drugiej – dorosły Dung i Mikołaj grają w piłkę na podwórku. W początkowej części lekcji uczniowie rozważają znaczenie tytułu i określenia obcy, co może być też okazją do przemyślenia nie tylko doświadczeń turystycznych, lecz także kwestii goszczenia osób uchodźczych w prywatnych domach.
Główna faza lekcji poświęcona jest ćwiczeniom językowym i kulturowym, tak aby w klasie, w której są też uczniowie, dla których język polski nie jest językiem pierwszym/ojczystym, mogli ćwiczyć podstawowe zwroty, poznać słownictwo związane z grą w piłkę, a także wystąpić w roli ekspertów, przygotowując tłumaczenia słów i zwrotów na swój język. W podsumowaniu lekcji wracamy do tematu „obcego” i w nawiązaniu do fragmentów filmu zastanawiamy się, jak zmniejszyć dystans, kiedy w domu pojawia się ktoś z innego kraju, kto mówi innym językiem.
Ze względu na to, że większość dialogów w filmie jest w języku angielskim, w starszych klasach szkoły podstawowej oraz w szkole ponadpodstawowej można we współpracy z anglistą rozszerzyć lekcję i polecić, by uczniowie obejrzeli cały film i na jego podstawie wykonali zadanie domowe.
Przebieg lekcji
Faza wstępna
W fazie wstępnej, w swobodnej rozmowie, badamy oczekiwania uczniów wynikające z tytułu filmu oraz sprawdzamy, czy mają wiedzę i/lub doświadczenie związane ze zjawiskiem couchsurfingu.
- Nauczyciel pyta uczniów: „Jak rozumiecie tytuł filmu? O jakiej sytuacji może on opowiadać? Kim może być tytułowy obcy”?
- Nauczyciel zapisuje na tablicy angielski termin couchsurfing i pyta uczniów, czy wiedzą, co oznacza. Jeśli nie, zachęca, aby sprawdzili to w wybranych przez siebie źródłach polsko- lub obcojęzycznych. Następnie wspólnie z uczniami ustala definicję: serwis internetowy działający od 2002 r., w którym osoby z całego świata proponują darmowe zakwaterowanie krótkoterminowe turystom. Za pośrednictwem couchsurfingu można nie tylko tanio podróżować, lecz także dowiedzieć się więcej o odwiedzanym miejscu i jego zwyczajach.
- Jeśli jest potrzeba, uczniowie sprawdzają w słownikach znaczenie angielskich słów, z których składa się termin couchsurfing: couch – kanapa, surfing – sport lub aktywność przeglądania stron internetowych. Uczniowie – w ramach wstępnej gry językowej – proponują, jak przetłumaczyć couchsurfing na język polski lub na swój język.
- Nauczyciel poleca uczniom, aby w internecie wyszukali informacje o filmie Obcy na mojej kanapie, korzystając z portali filmowych, np. www.filmpolski.pl, www.polishdocs.pl.
Faza realizacyjna
W tej części lekcji zaplanowane zostały przede wszystkim ćwiczenia językowe i realioznawcze, które mają pomóc uczniom, dla których język polski nie jest językiem ojczystym (lub pierwszym), utrwalić podstawowe schematy komunikacyjne w sytuacji witania się, przedstawiania i poznawania oraz w sytuacji wspólnej gry w piłkę.
- Nauczyciel zapowiada, że uczniowie za chwilę obejrzą fragment Obcego na mojej kanapie, który pochodzi z wątku opowiadającego o Kasi – młodej samotnej mamie chłopca w wieku wczesnoszkolnym – i jej gościu Dungu. W wybranym fragmencie synek Kasi, Mikołaj, po raz pierwszy widzi gościa couchsurfera (czas trwania fragmentu: 08:48–10:33).
- Uczniowie oglądają fragment filmu bez dźwięku (jedynie angielskie kwestie dialogowe zawierają polskie napisy). Po dwukrotnym obejrzeniu materiału ich zadaniem jest wymyślenie w mniejszych grupkach możliwego dialogu i zapisanie go na kartach pracy.
- Po uzupełnieniu kart pracy uczniowie oglądają ten sam fragment raz jeszcze, ale już z dźwiękiem, i dzielą się swoimi spostrzeżeniami. Nauczyciel pyta, jakie elementy obrazu w filmie skłoniły uczniów do ułożenia takich, a nie innych dialogów.
- Następnie uczniowie w tych samych zespołach wykonują zadanie 2 z karty pracy, dotyczące językowych i pozawerbalnych schematów witania i poznawania nowej osoby.
- Po uzupełnieniu zadania nauczyciel z klasą wspólnie ustalają najważniejsze elementy witania i poznawania się,
- rozbudowując notatkę w karcie pracy:
– formuły grzecznościowe, np. dzień dobry, cześć, dobry wieczór;
– gesty, np. wyciągnięcie ręki (możemy dookreślić, w jakich sytuacjach kto pierwszy podaje rękę, w tym celu warto skorzystać z materiałów Aleksandry Pakuły[1]);
– zwroty, np. Mam na imię…, Na...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Polonistyka"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!