Na łamach dziewiątego wydania czasopisma „Polonistyka” publikujemy szereg artykułów służących odnawianiu i rozwijaniu wiedzy o wydarzeniach z sierpnia 1944 roku, uważając spór o powstanie warszawskie za formę żywej i wartościowej pamięci. W październiku analizujemy wiersze patriotyczne Kazimierza Wierzyńskiego, zastanawiamy się, w jakim stopniu Krzysztof Kamil Baczyński nawiązywał w swojej twórczości do tradycji romantycznej i szukamy odpowiedzi na pytanie, czy jest dzisiaj możliwa poezja patriotyczna.
Zachęcamy Państwa do lektury artykułu Jakuba Misuna pt. „Andrzej Falkiewicz: literatura wszelakiego niepokoju”, przybliżającego działalność polskiego eseisty i krytyka teatralnego. „Gdybym spróbował jednym słowem scharakteryzować myślenie Falkiewicza o świecie, to – oprócz słowa panorama – przychodzi mi do głowy inne wyrażenie: rozmach. Dla Falkiewicza konkretne dzieło danego pisarza umieszczone w izolacji od innych jego dzieł zdaje się nie znaczyć. Krytyk ujmuje twórczość autora jako całość. Często w schemacie diachronicznym, jednak najważniejsze wydają się ujęcia synchroniczne” – pisze Jakub Misun.
W niniejszym numerze omawiamy, jak metoda Montessori może wspomóc uczniów w nauce skomplikowanych zasad gramatycznych ojczystego języka i wyjaśniamy, dlaczego warto w tym celu wykorzystać fazy wrażliwe w rozwoju dziecka.
Październikowe wydanie czasopisma „Polonistyka” otwiera artykuł Marka Jekla pt. „Bić czy się nie bić? Spór o powstanie warszawskie”. Historyk, wieloletni nauczyciel licealny, autor książek, podręczników i programów nauczania nie tylko wymienia w nim najważniejsze wydarzenia drugiej wojny światowej, ale też oddaje się refleksji nad rolą współczesnej edukacji szkolnej. „Polska szkoła powinna być miejscem kształtowania wśród młodych ludzi postaw patriotycznych i obywatelskich oraz poszanowania dla tradycji własnego narodu. Jednocześnie powinna skłaniać do refleksji nad konsekwencjami wyborów i samodzielności w ocenianiu postaw i wydarzeń. Literatura piękna, pamiętnikarska oraz literatura faktu, które opisują i analizują powstanie warszawskie, inspirują do kształtowania takich postaw, zwłaszcza na lekcjach języka polskiego i historii” – podkreśla autor.
Maria Montessori przewidziała tematy związane z podstawami gramatyki już dla dzieci kończących przedszkole! W tekście zatytułowanym „Gramatyka na ciekawo – części mowy w metodzie Montessori” Paulina Suberlak wymienia pomoce dydaktyczne, na których opiera się metoda Montessori i podkreśla, że „w metodzie Montessori ważne jest także zainteresowanie dziecka danym tematem i indywidualizacja. To właśnie nauczyciel – obserwator zauważa jego fazy wrażliwe. A fazę wrażliwą na język zaobserwowała Montessori od urodzenia do około 5-6 roku życia. To właśnie wtedy dziecko staje się tym genialnym lingwistą, który tworzy śmieszące nas odmiany i nieistniejące przymiotniki odczasownikowe. Indywidualizacja polega na tym, że dostosowujemy sposób prezentacji materiału do zainteresowań uczniów oraz do ich aktualnego etapu rozwojowego”.
Analizując najcenniejsze wiersze patriotyczne i obecne w nich echo drugiej wojny światowej, nie sposób pominąć twórczości Kazimierza Wierzyńskiego. „Jak wiadomo, tradycja romantyczna była szczególnie żywa zarówno w literaturze czasu wojny i okupacji, jak i tej powstającej na emigracji już po wojnie. Przede wszystkim zdawały się znów aktualne motywy tyrtejsko-mesjanistyczne, nierozerwalnie związane z wydarzeniami powstania listopadowego, jego klęski i historycznych konsekwencji. Do tych to wydarzeń nawiązał Wierzyński w szczególnym, gdyż opublikowanym 30 lipca 1944 roku, czyli na kilka dni przed rozpoczęciem zrywu stolicy, wierszu pt. «Powstaniec». Wyraźne odniesienia nie tylko do walk roku 1831, ale i powstania styczniowego, utrzymane w narodowowyzwoleńczej retoryce patosu, przeplatają się w nim z dystansem podmiotu lirycznego do wzorców poezji romantycznej” – pisze Jakub Osiński w artykule zatytułowanym „«Skowyt nadczłowieczy spod ziemi dalekiej». Powstanie warszawskie w poezji Kazimierza Wierzyńskiego”. Poezja patriotyczna Kazimierza Wierzyńskiego wzrusza i zaskakuje mnogością kontekstów romantycznych. Zachęcamy Państwa do zapoznania uczniów z wierszami tego wybitnego twórcy na lekcjach języka polskiego.
Państwa uwadze polecamy również artykuł Grzegorza Ćwiertniewicza pt. „Krzysztof Kamil Baczyński wobec wojny i okupacji”, który publikujemy w rubryce „Polski w praktyce – tajniki warsztatu”. Autor przypomina czytelnikom najcenniejsze wiersze patriotyczne wybitnego polskiego poety, doszukuje się jego romantycznych inspiracji i przybliża tragiczną historię uczestnika powstania warszawskiego. „Baczyński, mimo iż odczuwał wielkie powołanie poetyckie i miał świadomość, że już przerasta Miłosza, nie poświęcił się tylko uprawianiu poezji. Wiedział, że musi walczyć o kraj i dlatego działał w grupach konspiracyjnych i snuł marzenia o wolnej Polsce. Krzysztof Kamil Baczyński, gdyby żył, miałby dziewięćdziesiąt trzy lata” – pisze Grzegorz Ćwiertniewicz.
