Tematem przewodnim lipcowego wydania „Polonistyki” są kody kulturowe, rozważane jako czytelne lub nieczytelne szyfry. Osobne miejsce w naszym czasopiśmie poświęcamy ważnemu zagadnieniu, jakim jest wyrównywanie szans edukacyjnych. Skutki nierówności edukacyjnych przybliża czytelnikom Małgorzata Łoskot w rubryce „Akademia rozwoju nauczyciela”. W tym samym dziale publikujemy scenariusz lekcji w szkole gimnazjalnej pt. „Literatura kryminalna w szkole”, opracowany przez Tomasza Fijałkowskiego. W niniejszym numerze Sylwia Chutnik – pisarka i laureatka „Paszportu Polityki” opowiada o czytaniu i reinterpretowaniu klasyki, sytuacji na rynku książki oraz o tym, czy czytanie może być przyjemnością.
Zachęcamy również do lektury kolejnego tekstu z cyklu artykułów o poprawności językowej, które publikujemy na łamach czasopisma „Polonistyka”. W lipcu i sierpniu Kamil Kromski wyjaśnia, jak cytować cytaty i jak prawidłowo używać cudzysłowu – zarówno na płaszczyźnie zewnętrznojęzykowej, aby uniknąć błędów interpunkcyjnych bądź ortograficznych, oraz wewnątrzjęzykowej, by nie popełniać błędów gramatycznych związanych z nieprawidłową odmianą tego rzeczownika.
Państwa uwadze polecamy artykuł dr hab. Agnieszki Nęcki pt. „Kody kulturowe – (nie)potrzebny bagaż?”, znajdujący się w rubryce „Horyzonty polonistyki”. Autorka rozważa, czy w czasach, w których kodem kultury może być niemal wszystko, dyskusja o uniwersalnych kodach ma jeszcze sens. „Mimo iż kody kulturowe wydawać się dziś mogą (nie)potrzebnym bagażem, przestając być ponadpokoleniowym językiem uniwersalnym, to jednak ich wpływu nie sposób pominąć. Łącząc przeszłość z teraźniejszością, są podstawą naszej tożsamości. Stając się przezroczyste, nie zawsze (zwłaszcza dla młodego pokolenia odbiorów) czytelne, ale niezmiennie są obecne. Rację ma zatem Ignacy Karpowicz, powiadając, że «Nic już nie zdarza się po raz pierwszy, tylko powtarza do bólu i znudzenia». Dzięki kodom kulturowym możliwe okazuje się (de)stabilizowanie opowieści na temat tego, co dla nas najważniejsze: podmiotowości (indywidualnej i zbiorowej), ojczyzny, doświadczeń traumatycznych, wykluczenia czy obcości. Wszak kody kulturowe wykorzystywane w celach prześmiewczych bywają gorzką (auto)diagnozą naszej współczesnej kondycji” – podkreśla dr hab. Agnieszka Nęcka.
W rubryce „Kompetencje komunikacyjne” znajdą Państwo kolejny tekst Kamila Kromskiego z cyklu artykułów traktujących o poprawności językowej, które publikujemy w czasopiśmie „Polonistyka”. W bieżącym numerze autor wyjaśnia, kiedy stawiamy kropkę i inne znaki interpunkcyjne w zdaniach zawierających cudzysłów. Autor przestrzega również przed nadużywaniem błędnego wyrażenia „w cudzysłowiu”, gdyż zgodnie z normą powinniśmy używać zwrotu „w cudzysłowie”. Pisząc o poprawności językowej, Kamil Kromski dzieli się uwagami dotyczącymi prawidłowego zapisu cytatów. „Gdy piszemy różnego rodzaju prace, często zastanawiamy się, czy – cytując jakieś publikacje, myśli itp. – posłużyć się cudzysłowem, czy też lepiej ująć dany fragment kursywą. A może warto połączyć jedno i drugie? Na dobrą sprawę w tym wypadku nie ma jednoznacznej zasady, która mogłaby nas w tej sytuacji poratować. Można bowiem cytaty wydzielać za pomocą cudzysłowu albo kursywą. Ważne, aby w obrębie własnego tekstu działać konsekwentnie. Nie zaleca się natomiast łączenia obu tych form. Istnieje również możliwość wydzielania cytatów w osobnym akapicie (wówczas najczęściej zmieniamy rozmiar i rodzaj czcionki oraz wcięcia, rezygnujemy jednocześnie z cudzysłowów i pochyleń). Taki zabieg jest praktykowany szczególnie często, gdy cytujemy dłuższy tekst” – wyjaśnia autor.
Zachęcamy Państwa do lektury wywiadu z polską pisarką, działaczką społeczną, autorką „Kieszonkowego atlasu kobiet”, „Dzidzi”, „Warszawy kobiet”, „Cwaniar” i „Jolanty”. Sylwia Chutnik w rozmowie z Marcinem Wilkiem opowiada o korzyściach płynących z czytania książek, odnajdywaniu nowych znaczeń w klasyce literatury i ciekawym trendzie na rynku książki, jakim jest selfpublishing.
W niniejszym numerze „Polonistyki” przekazujemy Państwu scenariusz lekcji w szkole gimnazjalnej pt. „Literatura kryminalna w szkole”, opracowany przez Tomasza Fijałkowskiego. Konspekt zajęć przeznaczony jest do pracy z uczniami, którzy poznali już proponowany przez podstawę programową tekst z zakresu literatury kryminalnej. Proponowany scenariusz lekcji umożliwi uczniom zbudowanie przykładowej fabuły utworu kryminalnego i zabieranie głosu w dyskusji na temat literatury popularnej i jej znaczenia dla rozwoju czytelniczego młodego odbiorcy.
W artykule zatytułowanym „Klub Książki” Anita Zabłocka-Trojnar analizuje warstwę językową i wątki autobiograficzne obecne w powieści Pawła Huellego pt. „Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala”. Książka polskiego prozaika, inspirowana twórczością czeskiego pisarza Bohumila Hrabala, to doskonały przykład pastiszu – utworu szczególnie istotnego dla licealistów w kontekście ustnej matury z języka polskiego. „Brawurowo opowiedziana rodzinna historia, pełna anegdot, na przemian przygnębiająca i zabawna, skłania jednak do zadania pytania o gatunek literacki utworu. Czyje bowiem drzewo genealogiczne odtworzył Huelle? Stworzył on powieść czy autobiografię?” – rozważa Anita Zabłocka-Trojnar, zachęcając Państwa do analizy i interpretacji niniejszej książki na lekcji języka polskiego.
„Wyrównywanie szans edukacyjnych w praktyce” to tytuł artykułu Małgorzaty Łoskot, który publikujemy w rubryce „Akademia rozwoju nauczyciela”. Autorka wymienia w nim przyczyny nierówności szans edukacyjnych i radzi czytelnikom, jak pracować z uczniami napotykającymi bariery środowiskowe, ekonomiczne, geograficzne, zdrowotne i inne, znacząco utrudniające im dostęp do pełnej oferty wysokiej jakości usług edukacyjnych. „Można wyposażyć szkołę we wspaniałe urządzenia, można opracować niezwykle atrakcyjną ofertę zajęć pozalekcyjnych, ale jeśli nie będzie w niej dobrych nauczycieli, wszystkie wysiłki i poniesione koszty pójdą w błoto. Można wdrażać daleko idące zmiany, ale jeśli nie przekona się do nich nauczycieli, to zmiany pozostaną wyłącznie na papierze. Kluczem do dobrej szkoły – naprawdę dbającej o wyrównywanie szans edukacyjnych, nie dobrej z rankingów, ocenianej tylko na poziomie egzaminów zewnętrznych i bogactwa oferty edukacyjnej – jest dobry nauczyciel” – podkreśla Małgorzata Łoskot.
