Na łamach trzeciego wydania czasopisma „Polonistyka” poruszamy ważny temat, jakim jest samotność dzieci wychowywanych bez rodziców – opisujemy terapeutyczną i autoterapeutyczną rolę literatury i publikujemy rozmowę z Katarzyną Kotowską, autorką dwóch książek o adopcji.
W rubryce „Horyzonty polonistyki” kontynuujemy temat doświadczeń II Wojny Światowej, który podjęliśmy w ubiegłym miesiącu. Omawiamy film „Biegnij, chłopcze, biegnij” – jego premiera stanowi pretekst do powtórnej rozmowy na temat Zagłady Żydów oraz jej dziecięcych ofiar.
Monika Roszak-Malanowicz w artykule zatytułowanym „Czy wojna jest dla dzieci?” rozważa, czy możliwe jest zgodne z intencjami autora odczytanie utworu literackiego przez najmłodsze pokolenie, zaś Renata Zając w tekście pt. „Dialogi pokoleń w «Mendlu Gdańskim» Marii Konopnickiej i «Drewnianej misce» Edmunda Morrisa” zastanawia się, co jest kluczem do zrozumienia relacji, jaka może łączyć pokolenie wnuków z dziadkami w każdej epoce. Zachęcamy Państwa do lektury artykułu pt. „Chłopiec z wiedeńskiego lasu: Erich Fried” autorstwa Joanny Roszak, przybliżającego twórczość wybitnego poety pochodzenia żydowskiego.
W trzecim wydaniu czasopisma „Polonistyka” zachęcamy również do udziału w konkursie na najlepszą publikację MAPPTIPE, organizowanym w ramach działań upowszechniających projekt, które zostały objęte patronatem honorowym Ministra Edukacji Narodowej. System MAPPTIPE to innowacyjny edytor, organizator i publikator treści edukacyjnych w jednym. Organizatorzy przedsięwzięcia proponują uczestnikom przygotowanie przynajmniej jednej pracy w MAPPTIPE, opublikowanie jej na łamach ogólnopolskiego portalu edukator.pl i zawalczenie o cenne nagrody, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i instytucjonalnym. Lista nagród do zdobycia i warunki uczestnictwa w konkursie znajdują się na stronie internetowej projektu oraz na łamach niniejszego numeru czasopisma.
„Zwykle czyta się «Mendel Gdański» w kontekście antysemityzmu. To właściwy, narzucający się i wciąż aktualny problem. Jednak ten niewielki tekst jest też świadectwem niezwykłej relacji, jaka łączy starego Żyda z wnukiem. Mendel bez wątpienia jest dla małego Kuby autorytetem, ostoją mądrości i spokoju, kimś, kto sporo wie o życiu...” – pisze Renata Zając w artykule zatytułowanym „Dialogi pokoleń w «Mendlu Gdańskim» Marii Konopnickiej i «Drewnianej misce» Edmunda Morrisa”. Redaktor, wydawca, autorka wielu projektów multimedialnych dla dzieci przygląda się postaci Mendla Gdańskiego i zastanawia, skąd wypływa wyznawana przezeń hierarchia wartości, jaką pragnie przekazać wnukowi. Wnikliwa analiza obu tekstów dostarczy Państwu inspiracji do rozpoczęcia rozmowy na temat dialogu pokoleń podczas zajęć lekcyjnych.
W świat poezji tworzonej przez ocalonych emigrantów wprowadzi Państwa artykuł Joanny Roszak zatytułowany „Chłopiec z wiedeńskiego lasu: Erich Fried”, który powstał w ramach projektu „Miejsce i imię. Poeci niemieckojęzyczni pochodzenia żydowskiego”, realizowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki jako projekt badawczy. Autorka przybliża czytelnikom postać Ericha Frieda – austriackiego poety, tłumacza i eseisty pochodzenia żydowskiego, a także analizuje kilka jego wierszy i opowiadanie pt. „Pożar”. „Zagładę austriackich Żydów opisuje, posługując się parabolą, a głos pierwszoosobowego narratora, wspominającego czas dzieciństwa, jest wyraźnie głosem autorskim: «Nie wiem właściwie, dlaczego wtedy, w dzieciństwie, czułem się tak zupełnie bezpieczny»” – pisze Joanna Roszak o twórczości Ericha Frieda, pełnej symboli, odwoływań do Biblii i problemów współczesności.
Na ekrany polskich kin 10 stycznia 2014 roku wszedł film o Holokauście, będący ekranizacją książki przeznaczonej dla młodego widza. Z tego powodu w rubryce „Horyzonty polonistyki” publikujemy artykuł Rafała Koschanego pt. „Ucieczka i pamięć. O filmie «Biegnij, chłopcze, biegnij»”. Autor przekazuje czytelnikom tytuły filmów, które na odpowiednim etapie edukacji i dojrzałości – mogą być obejrzane wspólnie z uczniami.
„Wojna widziana oczami dziecka jest zupełnie inna niż ta, którą przedstawi dorosły. Brakuje w niej globalnego spojrzenia na walczącą Europę i resztę świata, militarnych opisów walk na froncie, wydarzeń z politycznych salonów. W zamian obecną mamy wojenną codzienność, w całej swojej nielogiczności i skomplikowaniu. Dzieci bez dorosłych znajdują się jednak po obu stronach lektury. Młody czytelnik sam pozostaje z książką, on także musi zmierzyć się z wojennym światem przedstawionym” – pisze Monika Roszak-Malanowicz w artykule zatytułowanym „Czy wojna jest dla dzieci?”. Autorka zadaje w nim szereg pytań dotyczących zdolności poznawczych młodego czytelnika, jego gotowości emocjonalnej do zmierzenia się z trudnym tematem, umiejętność empatii i pogłębionej refleksji na temat cierpienia, śmierci i zła. Artykuł pt. „Czy wojna jest dla dzieci?” to nie tylko pogłębiona refleksja nad literaturą dziecięcą opisującą wydarzenia historyczne. Monika Roszak-Malanowicz dokonuje wnikliwej analizy dostępnych na rynku wydawniczym publikacji, opisując książki dla dzieci, które w mądry i bezpieczny sposób potrafią opowiedzieć o wojnie i egzystencji dzieci bez dorosłych.
